AIDS, acquired immune deficiency syndrome
mate ārai-kore (takenga mai: mate - sickness; ārai - to ward off, protect; kore - negative)
Alzheimer's disease, alzheimers
tuapaemahara (takenga mai: tua - beyond; pae - horizon, threshold; mahara - remember, memory) (kupu kē atu: mate wareware)
toiora (takenga mai: toiora - sound, uninjured)
whakatoihara hauā (takenga mai: whakatoihara - discrimination, prejudice, intolerance; hauā - disabled) (kupu kē atu: aukatinga hauā)
whēwhē (kupu kē atu: mariao)
tamō (takenga mai: tamō - to be absent)
abstract thinking, abstract reasoning
whakaaro tūrehurehu (takenga mai: tū – manner, sort; rehurehu – indistinctly seen) (kupu kē atu: whakaaro waitara)
tūora tūkinotanga
whare tomopai
wharepaku tomopai
tomopai (takenga mai: tomo - to enter, go in; pai - simple, easy) (kupu kē atu: whakatapoko)
aituā (kupu kē atu: hauata)
hīwiniwini
pōau waikawa (takenga mai: pōau - to be confused, bewildered; pōau [whakapōauau] - narcotic drug; waikawa - acid)
huahua (kupu kē atu: mariao)
mae tīkoke (takenga mai: tīkoke - high, tall, towering)
pia kiriaku (takenga mai: pia - resin, gum; kiriaku - acrylic)
(kātū) noho haukori
werowero ā-ngira (takenga mai: werowero [wero] - pierce, poke, injection; ngira [kupu mino] - needle)
kaihaumanu ngira
mamae tārū (takenga mai: tārū - painful, acute, severe)
awhikiri urutau
kiriwara (takenga mai: kiri - person, self; wara [warawara] - addiction)
patu warawara (takenga mai: patu - to subdue; warawara - addiction)
addiction, addicted, addictive
wara, warawara ~hia
adolescent, adolescence, youth
taiohi ~nga
niho pakeke
manawa kai tūtae (kupu kē atu: waewae kai kapua)
aerobic activity, aerobic exercise
kori ā-hāora
pakari ā-hāora (kupu kē atu: mārō ā-hāora, mārohirohi ā-hāora)
whakapakari ā-hāora (kupu kē atu: whakamārō ā-hāora, whakamārohirohi ā-hāora)
whare tiaki kaumātua
irakore
pukupuku rīrā (takenga mai: rīrā - strong)
raka (takenga mai: raka - to be adept, skilful, dexterous)
mae ahoaho (takenga mai: ahoaho - open space)
wakarangi tūroro
raukoti waipiro
wara waipiro
mauri tū
pāwera ~tanga
mate pāwera
kuru areupa (takenga mai: kuru - to shoot [basketball]; areupa [kupu mino] - alley-oop) (kupu kē atu: maka ikeike)
totoro whakararo hohoko
alternative medicine, alternative remedy
rongoā arokē
koranu konuoi (takenga mai: koranu - alloy; konuoi - mercury [Hg])
waka tūroro
amorous pursuit, advance amorously, woo, court, courtship
whakaipoipo (kupu kē atu: hemahema)
anaerobic exercise, anaerobic activity
kori hāora-kore (takenga mai: hāora - oxygen; kore - not, nil)
pakari hāora-kore (kupu kē atu: mārō hāora-kore, mārohirohi hāora-kore)
whakapakari hāora-kore (kupu kē atu: whakamārō hāora-kore, whakamārohirohi hāora-kore)
rongoā whakarehu (takenga mai: rehu - to render unconscious)
ringapū whakarehu
(whaka) rehu ~a
rata whakarehu (takenga mai: rehu - to render unconscious) (kupu kē atu: tākuta whakarehu)
ai tou (kupu kē atu: ai kumu, karipapa)
riri (kupu kē atu: hīnawanawa, ririhau, takariri, pukuriri)
anguish, distress, distraught, dysphoria
auhi (kupu kē atu: ahotea, pākinikini, pātakotako)
māuiui pohokore (kupu kē atu: māuiui whakatiki)
whanonga nihoniho (takenga mai: nihoniho - antagonistic)
patu huakita (takenga mai: patu - to kill, subdue; huakita - bacteria)
patu puruheka (takenga mai: patu - to kill, subdue; puruheka - fungus)
patu pirinoa (takenga mai: patu - to kill, subdue; pirinoa - parasite)
patu huaketo (takenga mai: patu - to kill, subdue; huaketo - virus)
(rongoā) paturopi
whanonga tūhourangi
hākina rōwai (takenga mai: hākina [hākinakina] - sport; rō [roto] - in; wai - water)
arachnophobia, fear of spiders
mae pūngāwerewere
takahuri ringa
haumanu ā-kakara
arrhythmia, abnormal rhythm (of the heart)
kakapa hē (o te manawa)
(hāpara) ia-tuku autaki (takenga mai: hāpara [hāparapara] - surgery, operation; ia-tuku - artery; autaki - detour)
pona kakā (takenga mai: pona - joint; kakā - to be inflamed)
artificial immunity, passive immunity
awhikiri horihori
hōkakakore (kupu kē atu: taerakore)
maka whaipiro (takenga mai: maka - pass, throw [ball]; whai - to get, acquire; piro - score)
huangō
at risk child, underserved child
tamaiti tokorepa (takenga mai: toko [tautoko] - support; repa [takarepa] - deficient, in deficit, falling short) (kupu kē atu: tamaiti tūraru)
kaipara
īhiwae (takenga mai: īhi - yeast)
athletic scholarship, athlete's scholarship
karahipi kaipara
kaiaka (kupu kē atu: kaipara)
athletics stadium, athletics ground
papa kaiaka
ara āmio (takenga mai: ara - track; āmio - to circle around)
kōkiri ~tia
kaikōkiri
kapa kōkiri
attention deficit hyperactivity disorder, ADHD
mate aro pīkari (takenga mai: mate - illness, sick, lacking; aro - to pay heed to; pīkari - attentively) (kupu kē atu: aroreretini, aroreretītā)
waiaro
whakamanea ~tia
takiwātanga (kupu kē atu: mate takiwātanga)
mae rere
poturimi (takenga mai: He kupu mino.)
niho kaiū (kupu kē atu: niho kai waiū)
tāwhana tuarā
hoe whakamuri
tanuku (tuarā)
papamuri
kau kiore
huakita (takenga mai: hua – product, progeny, abundance; kita – anything very small)
poke huakita
taurite
kori taurite
whakapakari taurite (takenga mai: whakapakari - to strengthen; taurite - balance)
hākina pōro (takenga mai: hākina [hākinakina] - sport; pōro [kupu mino] - ball)
tākaikai ~tia (kupu kē atu: takai)
barrier method (contraception)
tikanga haukoti (takenga mai: haukoti - intercept, cut off)
paepito (takenga mai: pae - boundary; pito - end, extremity)
maka paepito
basket (basketball), net (netball)
tūkohu (takenga mai: tūkohu - cylindrical basket)
poitūkohu (takenga mai: poi - ball; tūkohu - cylindrical basket)
matire (takenga mai: matire - wand, rod)
whanonga
mate whanonga
pūnaha whakapono
belief, ideology, doctrine, believe
whakapono ~tia
māuiui whaiaro rua (takenga mai: māuiui - illness, disorder; whaiaro - self, personality; rua - two)
ira tāhūrua
inu inati (takenga mai: inati - excessive, extreme)
kai inati (takenga mai: inati - be excessive)
ira koiora
mae hōkakarua (takenga mai: hōkaka [hōkakatanga] - sexuality)
ara whakawhānau
birth control pill, oral contraceptive
pire ārai hapū (takenga mai: pire [kupu mino] - pill)
ira whānau mai
whakawhānau ~tia
hōkakarua (takenga mai: hōkaka - sexual desire, sexual attraction; rua - two) (kupu kē atu: taerarua)
kakati
hoipū (kupu kē atu: kōpūpū, kōputa)
pupuhi (takenga mai: puku - stomach; pupuhi - to swell, bulge)
block (an opponent), screen (basketball)
taupare (takenga mai: taupare - to obstruct, thwart, block, impede)
tīpako toto (takenga mai: tīpako - to take a little here and there)
tepetoto
kohuki tukituki
hanganga tinana
auhi ā-tinana
tauine taumaharoa (takenga mai: tauine - ruler, scale; taumaha - weight; roa [tāroaroa] - height)
puni whakapakari
bored, boring, boredom, tedious
takeo (kupu kē atu: hōhā, pāngū, hongeā)
tupana ~hia
maka tupana (kupu kē atu: maka papa)
turihaka
mate pukupuku kōpiro
poka kōpiro
mekemeke
braces, teeth correcting device
hanga whakatika niho
poka roro
mate pukupuku ū (kupu kē atu: ūtaetae)
poka uma
kau āpuru
whānau kōaro (takenga mai: whānau [whakawhānau] - birth; kōaro - inverted, turned right around)
toitoi
marū
taitai niho
mate whakaruaki (takenga mai: mate - sickness; whakaruaki - to make vomit) (kupu kē atu: pukuruaki)
kau aihe (takenga mai: kau - to swim; aihe - dolphin)
bye (e.g. in a sports tournament)
whakanā (takenga mai: whakanā - rest, remain still)
whānau poka (takenga mai: whānau - to be born; poka - to cut out, operate on)
Korona-19 (takenga mai: he kupu mino) (kupu kē atu: Kowheori, mate Korona)
caller, cue caller, cox, coxswain (e.g. in waka ama, rowing)
kaituki (takenga mai: tuki - to give the timing [to paddlers])
whakamahuru ~a (takenga mai: whakamahuru - to pacify)
karori (takenga mai: He kupu mino.)
mate pukupuku
niho rei (kupu kē atu: niho kata)
paemanu
kaitaki (kupu kē atu: kaiurungi, kāpene [kupu mino])
warowaihā (takenga mai: waro - carbon; wai - water; hā [hāora] - oxygen)
cardio-pulmonary resuscitation, CPR
whakaora manawa
māhorahora
takamori
cataract surgery, cataract operation
poka arotahi (takenga mai: arotahi - lens [of the eye])
hopu ~kia
pounga (takenga mai: pou - to plunge in, stick in)
center line, half way line, midcourt line
pae weherua (kupu kē atu: rārangi weherua)
pouwaenga (kupu kē atu: topapū)
porohita pokapū
mate roro tuarongo (takenga mai: mate - disorder, sickness; roro tuarongo - cerebellum) (kupu kē atu: mate whakatīmohea)
mate pukupuku waha kōpū
waha kōpū
ihokiri (takenga mai: iho - essence, essential quality, nature, inner core; kiri - person, self)
āhuatanga ihokiri (takenga mai: iho - essence, essential quality, inner core; kiri - person, self)
tāhae (kupu kē atu: tinihanga)
toa rongoā
whakamakoha poho
maka poho
koroputa hei (takenga mai: koroputa [koroputaputa] - smallpox; hei [heihei] - chicken)
tūkino tamariki
tūora tūkino tamariki
whakahapa tamariki
child pose, compact fold forward
whakapeke pipiri (takenga mai: whakapeke - fold up, crouch; pipiri - cling together)
haukōeoeo
niho hawa (kupu kē atu: niho waha)
kaikorohiti (takenga mai: He kupu mino.)
kōtureture (kupu kē atu: kamiria [kupu mino])
ngakototo (takenga mai: ngako – fat; toto – blood)
mamae tauroa (takenga mai: tauroa - to extend [of time])
hikareti (takenga mai: He kupu mino.)
irapūmau (takenga mai: pūmau - fixed, constant, permanent)
mae apiapi (takenga mai: apiapi - confined, restriced)
parukore (takenga mai: paru - dirt, dirty; kore - negative, not)
tairaru āhuarangi
clinic, health clinic, health centre
whare haumanu (takenga mai: haumanu - to revive, restore to health) (kupu kē atu: whare hauora)
tonetone (kupu kē atu: tehoteho, kou o te tara, tīkou, atua pīkoikoi)
clogged artery, blocked artery
ia-tuku purutiti (takenga mai: ia-tuku - artery; purutiti - to be closed up, clogged [of a passageway], blocked up)
toa iti (takenga mai: E whai ana i te oraiti - narrow escape) (kupu kē atu: toa tata)
kukarou (takenga mai: kuka - dry leaves; rou - intoxicated, as with tutu juice)
whanake hirikapo
mate hirikapo
keremutu
pūkenga ako ngātahi (kupu kē atu: pūkenga ako ā-ropu)
hākina taumātakitahi (takenga mai: hākina [hākinakina] - sport; taumātakitahi - single combat, hand to hand fighting)
whāki (hōkakatanga) ~na ~nga (takenga mai: whāki - to disclose, reveal)
pūkenga whakawhiti kōrero
whare hauora ā-hapori
oranga hapori
compete, competition, contest, tournament
whakataetae ~tia (kupu kē atu: tātāwhāinga)
wairua whakataetae
kaiwhakataetae
whanonga ākiroto (takenga mai: āki - to urge on, exhort, induce; roto - inside)
compulsive disorder, compulsive condition, obsessive disorder
mate ākiroto (takenga mai: āki - to urge on, exhort, induce; roto - inside) (kupu kē atu: mate takaauau)
whakaira ~nga
whakaaro tūhāngai (takenga mai: tū - manner, stance; hāngai - correspond to, in line with, directly)
pūkoro (ure)
confident, confidence, brave, courage
māia (kupu kē atu: ngākau titikaha)
whakatatū taututetute
conflict, dispute, conflicting, disputed
taututetute (kupu kē atu: taupatupatu, taukumekume)
whakapono taupatupatu
kare ā-roto taupatupatu
whakaaro taupatupatu
uara taupatupatu
whanopiri (takenga mai: whano [whanonga] - behaviour; whano - e whai ana i tā te whanokē; piri - adherence, loyalty) (kupu kē atu: whanopiri)
mauri oho
whakapā
tāhawa, tāhawahawa ~tia (takenga mai: tāhawahawa - contaminate with something tapu)
contend, compete, vie, event, competition, match
tauwhāinga ~tia (kupu kē atu: taupatupatu)
māoriori (kupu kē atu: mauri tau)
tauwhaiwhai
piriārai hapū (takenga mai: piri - to stick, adhere; ārai hapū - contraceptive, birth control)
contraceptive, contraception, birth control
ārai hapū ~tanga (takenga mai: ārai - to ward off, protect; hapū - pregnant)
takahuri hōkakatanga (takenga mai: takahuri - to convert, change, switch; hōkakatanga - sexuality)
hukihuki
cool down, bend and stretch body to relieve muscles
whakamakaka ~tia
coordinated, coordination (of movement)
reretahi (takenga mai: rere - to flow; tahi - one, as one)
uatumu (takenga mai: ua [uaua] - muscle; tumu - trunk of the body)
tumuwhena
hāpara whakapaipai
maremare (kupu kē atu: wharowharo)
tohuora (takenga mai: tohu - to signal, guide, advise; ora - wellness, health, life) (kupu kē atu: whakamahereora)
kaitohuora (takenga mai: kai - prefix denoting person performing an action; tohu - to advise, guide; ora - health, wellbeing, life) (kupu kē atu: kaiwhakamahereora)
kaute (takenga mai: He kupu mino.) (kupu kē atu: tatau)
whakawhaiāipo
parerori (kupu kē atu: kokohu, uauawhiti)
whakapuango (takenga mai: whakapuango - starve)
crisis, predicament, serious problem
tairaru (takenga mai: tai - prefix with a qualifying force; raru - problem, trouble, difficulty) (kupu kē atu: raru ki tai)
critical injury, severe injury
wharanga hārukiruki
tāhawa whitiwhiti (takenga mai: tāhawahawa - to contaminate; whitiwhiti - to transfer, exchange, swap)
omatahora (takenga mai: tahora - open country)
whakapakari matarau (takenga mai: matarau - multifaceted)
kaho
tīmata turapa (takenga mai: turapa - to spring up, recoil)
pane niho (takenga mai: pane - head)
tuakiri ahurea
pūkenga ahurea
maka whakahipa (takenga mai: whakahipa - to pass by) (kupu kē atu: makawhiti)
mate pūira kehe (takenga mai: mate - sickness, disorder, condition; pūira - chromosome; kehe - an odd number)
aro raraunga (takenga mai: aro - to take heed of, consider; raraunga - data)
debilitated, debility, impaired
waimaero
wae māminga
kaupare ~a (kupu kē atu: ārai)
kaipare (takenga mai: pare - to turn aside, ward off, protect) (kupu kē atu: kaiārai)
kapa kaupare
turapa kaupare
whakahihiko manawa (takenga mai: whakahihiko - stimulate, electrify)
deformity in leg or foot, lame
hape, hapehape (kupu kē atu: kopa)
tipuheke
mate kuawa (kupu kē atu: kutukutu ahi)
pāhewahewa
korongenge
taiwhanga niho
miro niho (takenga mai: miro - thread, cord, fibre)
hauora niho
dental infection, tooth infection
poke niho
tapuhi niho
ringapū niho
tenatini (takenga mai: He kupu mino.)
rata niho (takenga mai: rata [kupu mino] - doctor) (kupu kē atu: tākuta niho)
(pūroi) haupēhi (takenga mai: hau - essence, vitality; pēhi - to suppress)
kōtonga (kupu kē atu: rāwakiwaki, poururu, mate pāpōuri, toimaha hārukiruki)
developmental disorder, developmental disability
mate whanake
mate huka (takenga mai: mate - sickness; huka - sugar)
tautohu ~tia ~nga (takenga mai: tautohu - to identify, specify) (kupu kē atu: whakatau māuiui)
pātātea (takenga mai: pā - block up, obstruct; tātea - sperm)
tikotiko (kupu kē atu: koiangi, tororere)
whiringa kai (takenga mai: whiringa - selection, choice)
diet (restriction of food intake)
whakatiki (takenga mai: whakatiki - deprive of food)
āpitihanga whiringa kai
hauā (kupu kē atu: whaikaha, kopa)
poroāwhio (takenga mai: poro [porowhita] - circle, wheel, ring; āwhio - to go round; āwhio [āwhiowhio] - whirlwind)
korohape
dislocate, dislocation (of a joint)
pakoki ~tia
whanonga whakatōhenehene (kupu kē atu: whanonga toheriri)
rūnanga hauora ā-rohe
ruku
diverse, diversity, plural, pluralism
kanorau ~tanga (takenga mai: kano - colour, sort, kind, seed, texture; rau - many) (kupu kē atu: matahuhuatanga)
rata (takenga mai: He kupu mino.) (kupu kē atu: tākuta [kupu mino])
karo
whana aihe
tūora riri ā-whare
domestic violence, famly violence, domestic abuse
riri ā-whare (takenga mai: riri - anger, violence, rage; ā-whare - in-house)
pota (takenga mai: pota - fragment, small portion) (kupu kē atu: horopeta)
tupanarua
hararua
hua reremuri (takenga mai: hua - outcome, product; rere - to flow; muri - behind, to come after)
downstream, later (issues, effects etc)
reremuri (takenga mai: rere - to flow; muri - behind, coming after)
tātaitākaro (takenga mai: tātai - to arrange, set in order; tākaro - game, sport)
takarite (takenga mai: taka - to come around - as a date or period of time; rite - same, similar) (kupu kē atu: haupārua, kaute ōrite)
tūpanapana ~hia (takenga mai: tupana - bounce, spring up)
kōkiri pokapū (takenga mai: kōkiri - to rush forward, attack; pokapū - direct route, middle, centre)
whare haumanu toronoa (takenga mai: toro - to visit; noa - just, merely)
takapōro
drowsy, lethargic, lethargy, sleepiness
hinamoe (kupu kē atu: pōuruuru)
pūroi
raukoti whakapōauau
wara pūroi
patu wara pūroi (takenga mai: patu - to subdue; wara [warawara] - addiction; pūroi - drug)
kaipararua (takenga mai: kaipara - athlete, athletic pursuit; rua - two)
hākinarua (takenga mai: hākina [hākinakina] - sport; rua - two)
māioio (takenga mai: māioio - weak, weary, aching)
tūtei (takenga mai: tūtei - sentry, scout)
maka tinihanga (takenga mai: maka - to pass, throw [a ball]; tinihanga - to deceive, trick) (kupu kē atu: maka māminga)
tātuku (takenga mai: tā - to dump; tuku - to release, let down)
dying breath, weakening breath
manawa kiore
whakahemohemo
taurite tainekeneke
whakamahana tainekeneke
(mate) torohī
dysfunction, dysfunctional, lame
turingonge (takenga mai: turingongengonge - crippled, lame, malfunctioning)
e-cigarette, electronic cigarette
īhikareti (takenga mai: ī - he rite te whakahua ki te pū Ingarihi nei, te 'e' mō te electronic; hikareti [kupu mino] - cigarette)
māuiui pongakawa (takenga mai: pongakawa - to consume, devour, eat) (kupu kē atu: mate tahakai)
eco lifestyle, green lifestyle
(kātū) noho tautaiao (kupu kē atu: kātū noho kākāriki)
harehare
tuha ~ina
elation, elated, joy, joyful, delighted
manahau (kupu kē atu: hurō)
tūkino kaumātua
whakahapa kaumātua
poka whakarite
kaipara ikeike (takenga mai: ikeike - high, lofty)
tauwhāinga ikeike (takenga mai: ikeike - high, lofty)
emaciated, starved, malnourished
pohokore
embarrassed, embarrassment, shamed, shame
whakamā (kupu kē atu: māteatea, rōrī)
kikiri (takenga mai: kikiri - begin to grow, as a child in the womb)
taiwhanga ohotata
emergency surgery, emergency operation
poka ohotata
kare ā-roto
emotional control, control of emotions
taki kare ā-roto
whanake kare ā-roto
mate kare ā-roto
hauora kare ā-roto
kōhure kare ā-roto
emotional suppression, bottle up emotions
pupuri kare ā-roto
kohuki kare ā-roto
kare ā-roto tūwhena (takenga mai: tū - to stand, set in place; whena - firm, steady)
kare ā-roto tikoki
ngākau aroha
heke pūtau kōpū (takenga mai: heke - to migrate; pūtau - cell [of an organism]; pūtautau - tissue [of an organism]; kōpū - womb, uterus)
matatū (takenga mai: matatū - standing firm, enduring)
kaipara matatū
kori matatū
hākina matatū (takenga mai: hākina [hākinakina] - sport; matatū - standing firm, enduring)
kauhoe matatū (kupu kē atu: kauhoe roa, kau matatū)
whakapakari matatū
pūkenga rakahinonga
tūkino taiao
tairaru taiao
oranga taiao
epidemic disease, pandemic disease
mate urutā (kupu kē atu: tahumaero urutā)
mātai tahumaero (takenga mai: mātai - to inspect, examine; tahumaero - disease, illness)
pōkai tātea (takenga mai: pōkai - coil, travel about; tātea - sperm)
rehu tuaiwi
ure tora (kupu kē atu: ure tū)
moetoa
kōrero tūkari (takenga mai: tūkari - lascivious, lustful, sensual)
(kātū) noho matatika
hāpaiora whai taunaki
excruciating pain, intense pain
mamae tārūrū (kupu kē atu: mamae hārukiruki)
exercise, physical exercise, workout
kori tinana (takenga mai: kori - to move; tinana - body)
āhuatanga rāwaho (kupu kē atu: āhuatanga ōwaho)
wā tāpiri (takenga mai: tāpiri - additional, extra)
hihiko rāwaho
maruhā (takenga mai: maru - to be covered, shaded, shield; hā - breath) (kupu kē atu: ārai kanohi)
pāpaka kanohi
pūkākano (takenga mai: pū - tube; kākano - ova, ovum, egg)
niho kēhua
tairaru ā-whānau
rata whānau (kupu kē atu: tākuta whānau)
turingonge ā-whānau
oranga whānau
ngako
fatigue, tired, exhausted, lethargic
ruhi (kupu kē atu: ngoikore, ruha, hūhē, tūrohi, horotete)
mataku (kupu kē atu: winiwini, uruwehi, wehi, hopo)
tīpako hamuti (takenga mai: tīpako - to take a little here and there) (kupu kē atu: tīpako tūtae, tīpako tiko)
aurongo (takenga mai: au - current; rongo - to sense, feel)
female reproductive organs, female genitals
taihema wahine (kupu kē atu: taihema uwha)
whakatō ~ngia ~nga (takenga mai: whakatō – cause to conceive, plant, insert)
taematuku (kupu kē atu: taetae)
kirikā
tauwhāinga topa (takenga mai: topa - to soar)
whakakī kōhao niho
final round, final, championship round
whiringa toa
pūkenga ahumoni
pūkenga nukuiti (takenga mai: nuku - to move; iti - small)
haumiri taihema
pae mutunga (takenga mai: pae - boundary, threshold)
tūranga mutunga
akoranga whakaora ohotata (kupu kē atu: akoranga oratata)
tīpae rongoā (takenga mai: tīpae - small basket; rongoā - medicine, healing) (kupu kē atu: tīpae ohotata)
āpiha whakaora
whakaora ohotata (takenga mai: whakaora - to save, rescue, revive; ohotata - emergency) (kupu kē atu: whakaora whawhati tata)
haurua tuatahi
hauwhā tuatahi
pakari (kupu kē atu: mārohirohi)
māngi (kupu kē atu: hohoro, parahutihuti, waetea)
kori hangore
whakapakari hangore
tāwariwari (kupu kē atu: hangore)
kahukahu
kukune (takenga mai: kukune - to swell as pregnancy advances) (kupu kē atu: tōhua)
wara kai
food allergy, food intolerance
pāwera kai
taioranga kai
paihana kai
tirikai (takenga mai: tiri - share, portion)
whakareka takamua (takenga mai: rekareka - pleasant, enjoyable; rekareka - orgasm; takamua - forward, to the front) (kupu kē atu: rekareka takamori)
kirimata (kupu kē atu: pahuhu, kiri matamata)
piko whakamua
maka whakamua
totoro whakamua
foul, offence, infringe, infringement
hara (takenga mai: hara - sin, offence)
hauwhā tuawhā
free throw lane, keyhole (basketball), key
rohe kuru tautuku (takenga mai: rohe - area; kuru - to shoot [goal]; tautuku - penalty)
pae kuru tautuku
freestyle, crawl stroke (swimming)
kau tāwhai
wā mutunga
poke puruheka
wara petipeti (takenga mai: petipeti [kupu mino] - gamble)
āhuatanga ā-ira
gender diverse, gender diversity
irahuhua
auhi ā-ira (takenga mai: auhi - distressed, distraught, anguish)
whakapuaki iratanga (kupu kē atu: whakaputanga ira)
tuakiri ā-ira
haumanu ā-ira
irarere (takenga mai: rere - to flow; rere [rerekē] - different, changed) (kupu kē atu: irahuri)
irakē
rehu whānui (takenga mai: rehu - to render drowsy or unconscious; whānui - broad, wide)
rata arowhānui (takenga mai: rata [kupu mino] - doctor; aro - to pay attention to, heed; whānui - general, widespread) (kupu kē atu: tākuta arowhānui)
paehema (takenga mai: pae - vicinity; hema [taihemahema] - sexual organs)
pāpaka taihema
kutu taihemahema
poka taihema
tona taihemahema
gentle exercise, easy exercise
kori māhū
hauora mātāpuputu
moroiti tahumaero (takenga mai: moroiti - micro-organism; tahumaero - disease, sickness)
glossophobia, performance anxiety
mae tū (takenga mai: tū - to stand)
goal (netball, basketball, soccer)
ūhanga (takenga mai: ū - to land, strike home) (kupu kē atu: piro)
whakatakoto whāinga
gonorrhoea, clap, venereal disease
pakiwhara (kupu kē atu: konoria [kupu mino])
pūkenga nukurahi (takenga mai: nuku - to move; rahi - large)
whana nuku (takenga mai: whana - kick; nuku - the ground)
grumpy, irritable, irascible, short-tempered
āritarita (kupu kē atu: ngutu komekome, pukukino, whanewhane, hēmanawa)
kaiārai
tako (kupu kē atu: pūniho)
tako pirau
hauora kōpiro
takaporepore
mātanga arowahine
mātai arowahine
oma taumano haurua
wā haurua
kaewa, kāewaewa ~nga
whakapohewa (takenga mai: pohewa - to fantisise, imagine)
kurutai (takenga mai: kurutai [kōtaha kurutai] - a stone weapon attached to a cord; kurutai - a hard dark coloured stone used for making weapons) (kupu kē atu: piu maitai)
(te) reretahi o te karu me te ringa
koa (kupu kē atu: hari, hurō)
(māhunga) ānini (kupu kē atu: pāhoahoa, ngāhoahoa, kotiuru)
hauora (kupu kē atu: waiora)
tairaru hauora
tūngaio hauora (takenga mai: tū - to stand; tū - e whai ana i tā te tūao; ngaio - expert, clever, professional)
whakatairanga hauora
health sector, health profession
rāngai hauora
(kātū) noho ora
manawa-hē
heart disease, heart condition
mate manawa
pae kakapa manawa
poka manawa
whākapi takirere manawa (takenga mai: whakakapi - to replace, substitute)
heartbeat, heart rate, pulse (of heart)
kakapa manawa (kupu kē atu: hoto manawa, panapana manawa)
waea āwhina
mae toto
atekakā (takenga mai: ate - liver; kakā - inflamed)
awhikiri paerahi (takenga mai: pae - threshold; rahi - numerous, many)
taimiri (takenga mai: tai - prefix with a qualifying force; miri - assuage, tranquillise)
pāpaka
piriaro (takenga mai: piri - be attached to; aro [tauaro] - opposite) (kupu kē atu: taearo)
high intensity interval training, HIIT
whakapakari pūputu uekaha (takenga mai: pūputu - at short intervals; uekaha - strenuous, vigorous, energetic)
tūpeke (kupu kē atu: peke teitei)
whana rangi (takenga mai: rangi - sky)
hurori (takenga mai: hurori - to stagger, roll about)
totoro uahope (takenga mai: ua [uaua] - muscle; hope - hip)
whākapi hope (takenga mai: whakakapi - to replace, substitute)
tīwae hope (takenga mai: tīwae - turn from side to side)
totoro hope
kohuki aronehe
hauora torowhārahi (takenga mai: toro - to extend; whārahi - wide, broad) (kupu kē atu: hauora tukupū)
holistic treatment, holistic remedy
rongoā torowhānui
holistic well-being, holistic wellness
oranga torowhārahi (takenga mai: toro - to extend; whārahi - broad, wide) (kupu kē atu: oranga tukupū)
mae takatāpui (takenga mai: takatāpui - homosexual)
takatāpui
mōwhiti (kupu kē atu: tarawhiti, mōhiti)
hītoko
tōmina (kupu kē atu: awhero, ingo)
huringa taiaki
ārai hapū taiaki
rongoā taiaki
puni pairuri (takenga mai: puni - encampment; pairuri - palliative care) (kupu kē atu: puni whakaahuru, hōhipera pairuri)
hōhipera ~tia (takenga mai: He kupu mino.) (kupu kē atu: hōhipere)
tīwae (kupu kē atu: kōhiwi)
human immunodeficiency virus, HIV
wheori ārai-kore (kupu kē atu: huaketo ārai-kore)
tāepa (takenga mai: tāepa - fence, palisade)
akuaku (takenga mai: akuaku - scrape out, cleanse)
kiritapu
tuakiri
tairaru tuakiri
mate tuakiri
tāmi tuakiri
whānako tuakiri
pūroi taihara
pūnaha awhikiri
awhikiri (takenga mai: awhikiri – innermost defences of a pā; awhi – embrace; kiri – person)
immunocompromised, immune compromised
awhikiri pahara (takenga mai: awhikiri - immunity; pahara - deficient) (kupu kē atu: raru awhikiri)
kori rurutu (takenga mai: rutu - jolt, jerk, bump, throw down, tackle)
whakapakari rurutu
kuhi ~nga
impulsive, headstrong, impetuous
manawa rere
in doubt, uncertain, indecisive
rangirua (kupu kē atu: ngākaurua)
whakatōnga mōwaho
inactive lifestyle, sedentary lifestyle
(kātū) noho houtete
mauri noho
hae (poka)
niho tapahi
parure
hākina kiritahi (takenga mai: hākina [hākinakina] - sport; kiri - person, self; tahi - one)
poke ~nga
tārutu (kupu kē atu: wairuhi)
rewharewha
whakaae i runga i te mōhio
whakatatū take i runga i te mōhio
haumote (takenga mai: hau [haurehu] - gas; mote - to suck, draw in the breath) (kupu kē atu: whakangānga)
pitomata tukuiho
wero ~a ~nga
whara ~nga
wā whara
awhikiri taketake
tūroro tauroto
ngoto (takenga mai: ngoto - to be vigorous, intense)
taiwhanga whāomoomo (kupu kē atu: wāhanga whāomoomo)
hara takune
interfere, interference (e.g. in a game)
auwaha ~tia
intergenerational dysfunction, generational dysfunction
turingonge tuku iho
intergenerational trauma, generational trauma
kohuki tuku iho
āhuatanga rāroto
wara ipurangi
haumaru ā-ipurangi
taihemarua
hāpaiora ~a ~nga (takenga mai: hāpai - to uplift, support; ora - wellness)
rautaki hāpaiora (takenga mai: hāpai - to uplift; ora - well-being)
rore ārai hapū (takenga mai: rore - ensnare, impede; ārai hapū - contraceptive)
hihiko rāroto
poka kōkuhu
invincible, invincibility, fearlessness
mātātoa ~tanga (takenga mai: mātātoa - to be fearless, unafraid, undaunted)
mamae māngeongeo (takenga mai: māngeongeo - irritation, pain)
isometric training, static strength training
whakapakari whakaroau (takenga mai: whakapakari - to strengthen; whakaroau - static, still)
torotiti (kupu kē atu: toretiti, mangeo)
titi ~a
mate kirikōwhai (kupu kē atu: mate kōwhai)
tao
kaiwhiu tao
jealous, jealousy, envious, envy
harawene (kupu kē atu: tūāhae, pūhaehae, wene, tarahae)
oma māhū (takenga mai: māhū - to be easy, gentle, leisurely)
hauora pona
mamae pona
whākapi pona (takenga mai: whakakapi - to replace, substitute)
takoki pona
jolt to clear airway, Heimlich manoeuvre
tupana whakawātea arahau (takenga mai: tupana - to jerk; whakawātea - to clear away; arahau - airway) (kupu kē atu: tupana Heimlich)
kaiwhakawā
maka taupatu (takenga mai: maka - throw, pass; taupatu [taupatupatu] - to compete, vie)
kuru hūpeke (kupu kē atu: tītere hūpeke)
tauwhāinga peke
junk food, nutrient deficient food
kai paraurehe
hāpara kōhao
manokarori (takenga mai: mano - thousand; karori [kupu mino] - calorie)
taka whakamua
knock out (competition format)
putarere (takenga mai: puta - exit; rere [ohorere] - suddenly)
whakamamae ~tia
lame (of the legs), limp, hobble
totitoti
tauranga
pūihi taunga (takenga mai: pūihi - division in a kūmara field; taunga - resting place, landing)
tauranga aupuru
lane (e.g. of athletics track, swimming pool etc)
ara kūiti (takenga mai: kūiti - narrow, confined)
weheara (takenga mai: wehe - to divide; ara [ara kūiti] - lane)
lash, lashing (in waka construction)
aukaha ~tia
reikuru (takenga mai: rei - to leap, rush, run; rei - lay [kupu mino]; kuru - to shoot a goal)
pūkenga kaiārahi
leading position, top place, first place
tūranga tuatahi
mate ako
tīemiemi waewae
kutu
pūkenga noho ora
taupua ora (takenga mai: taupua - to support; taupua - temporary)
mate taihemo (takenga mai: tai - prefix with qualifying force; hemo - to die, be faint)
manapou hōpua
manapou moana
pūkenga ako taumano
kātū noho (takenga mai: kātū - type, sort, kind; noho - to live, dwell)
kōwhiringa kātū noho
linguistic well-being, language vitality
oranga reo
(kaitākaro) taukaea (takenga mai: taukaea - rope, thread used to fasten fishhook to line) (kupu kē atu: kaitūhono)
listless, lacking energy, spiritless, lacking vitality, unenergetic
korou kore (kupu kē atu: ngoikore, korou mate, haumate)
maka perepere (takenga mai: perepere - to toss)
rehu whāiti (takenga mai: rehu - to render drowsy or unconscious; whāiti - narrow, compact)
whakatakataka (takenga mai: whakatakataka - move about, carry out manoeuvres, movement, action) (kupu kē atu: ngatete)
whakaaro arorau (takenga mai: aro - to consider, take heed; rau - many)
tauoma roa
omaroa
pekeroa (kupu kē atu: kairērere)
awhikiri tauroa (takenga mai: tau - to settle, land; roa - long time)
hinga ~nga
kairoro (kupu kē atu: tahu, ipo, makau)
kiritau ngoikore (takenga mai: ngoikore - weak, listless, lacking)
mate pukupuku pūkahukahu
totoro kōkiri (takenga mai: totoro - stretch; kōkiri - thrust forward)
mate kanehe (kupu kē atu: pohane)
taiora matua
ratonga hauora auraki
poka nui
male reproductive organs, male genitals
taihema tāne (kupu kē atu: taihema toa)
pukupuku orotā (takenga mai: orotā - voracious, destructive)
kaiwhakahaere
oma taumano (takenga mai: taumano - for a long time) (kupu kē atu: omaoma-a-Tōhē)
marginalise, belittle, marginalisation
whakaparahako ~tia ~tanga
tarutaru (takenga mai: tarutaru - grass, weed) (kupu kē atu: tarukino, whakamāminga)
wāhi pā
romiromi
mirimiri
massage therapist (deep tissue)
kaihaumanu romiromi
massage therapist (soft tissue)
kaihaumanu mirimiri
haumanu romiromi
haumanu mirimiri
masturbate, masturbation (female)
pīkoikoi ~a ~nga
masturbate, masurbation (male)
tītoi (kupu kē atu: tītoitoi)
kōhure (takenga mai: kōhure - development of a tree or plant to maturity)
kaunuku (takenga mai: kaunuku - centre of an army when formed for a rush) (kupu kē atu: mōro [kupu mino])
kakapa mōrahi
karawaka
ringapū whakaahua whakaora
whakaāio wairua
kau takawhitiwhiti (takenga mai: taka - prefix denoting a sense of rotation; whitiwhiti - to change)
kōhinetanga (takenga mai: kōhine - female adolescent)
ruahinetanga (kupu kē atu: tūpātanga)
ipu ikura
ikura wahine (kupu kē atu: ikura ā-marama, mate marama, mate wahine, awa o te atua)
rerenga ikura (wahine) (kupu kē atu: mate wahine, ikura ā-marama)
mental abuse, psychological abuse
patu hinengaro (kupu kē atu: tūkino hinengaro)
hauora hinengaro
mental illness, mental disorder, psychological disorder
mate hinengaro (kupu kē atu: māuiui hinengaro)
kaihaumanu hinengaro
mental well-being, mental wellness
oranga hinengaro
pōau-pī (takenga mai: poau - be confused, bewildered; pōau [whakapōauau] - narcotic drug; pōau [pōautinitini] - tribulation, afliction, evil; pi [kupu mino] - p) (kupu kē atu: tioata whakaihi)
taiora moroiti
waenga
middle distance race (running)
tauoma waenga
tapuhi whakawhānau
taumārire (takenga mai: tau - to be settled; mārire - gently, silently, completely, deliberately; mārire - to be peaceful)
kohuke (takenga mai: ko [kongakonga] - fragment; huke - expose by removing earth) (kupu kē atu: manawa whenua)
āpiti kohuke
poka iti
neke tinana
kori tahanga (takenga mai: tahanga - moderately, a little)
niho kōhari
piropiro
piropiro hurihuri
piropiro tārere
rehunanu (takenga mai: rehu - mist, spray; nanu - jumbled, confused, incoherent)
tino kaitākaro
pūkenga nuku (takenga mai: nuku - to move)
hākina pūkaha (takenga mai: hākina [hākinakina] - sport; pūkaha - motor)
mountain biking, mountain bike
pahikara maunga
kapekapetau
neke (tinana) ~hia ~hanga
whakataki neke
hākina-rau (takenga mai: hākina [hākinakina] - sport; rau - many)
repe hūware pupuhi (takenga mai: repe - gland; hūware - saliva; pupuhi - to swell up)
whakataki uaua
hauora uaua
mamae uaua
mate horokiwa (takenga mai: mate - disorder, condition, illness; horokiwa - wasting away of the body in disease)
haumanu puoro
national competition, nationals
whakataetae ā-motu
natural immunity, active immunity
awhikiri māori
natural remedy, herbal medicine
rongoā māori
(te) tukuiho me te poipoi (takenga mai: tuku iho - handed down, inherited; poipoi - to nurture)
whakamātūtū māori (takenga mai: whakamātūtū - restore to health, heal; māori - natural)
tīwae kakī (takenga mai: tīwae - turn from side to side)
whakatītaha kakī
negative attitude, ill-disposed
ngākaukino
kare ā-roto matakawa (takenga mai: matakawa - distasteful, dislike)
whakahapa (kupu kē atu: whakangongo)
whakahapa ~tia (kupu kē atu: whakangongo)
waimaero ioio (takenga mai: waimaero - to be debilitated, impaired; ioio - nerve)
mamae ioio
mate ioio (takenga mai: ioio - nerve)
nikotini (takenga mai: He kupu mino.) (kupu kē atu: parawaro)
piri nikotini (takenga mai: piri - to stick, adhere; nikotini [kupu mino] - nicotine)
ira tāhūrua-kore
koiri (takenga mai: koiri - bend the body, sway, move to and fro)
whanokē (takenga mai: whanokē - peculiar, different, odd)
iokerewai (takenga mai: io - nerve; kēkerewai - numb)
kēkerewai
tapuhi ~tia (kupu kē atu: nēhi [kupu mino], nāhi)
nurtured potential, developed potential
pitomata poipoi
kai taiora nui
huinga taiora
taiora ~nga
mātanga taiora
taioraora
mōmona (kupu kē atu: ngenge, kutere)
object of affection, person someone is in love with
kaitokomauri (kupu kē atu: makau, tau)
mātanga hapūtanga
mātai hapūtanga
kaihaumanu ngangahau
turapa kōkiri
tūhapa (takenga mai: tū - to stand; hapa - fault, foul, infringement)
mātanga mate pukupuku
kauhoe au moana (kupu kē atu: kau moana)
operate, operation (medical), surgery
poka ~ia ~nga (takenga mai: poka - to cut out) (kupu kē atu: hāparapara)
taiwhanga hāpara (takenga mai: hāpara [hāparapara] - surgical operation) (kupu kē atu: taiwhanga poka)
mātai mate karu
whakaporehu māori (takenga mai: porehu - to be misty, dimmed, blurred; māori - natural; whakaporehu - opioid) (kupu kē atu: pōau patu mamae)
whakaporehu (takenga mai: porehu - to be misty, dimmed, blurred)
pua opiuma (takenga mai: He kupu mino [opiuma].) (kupu kē atu: pua opioma)
taihema tauaro
ngākau rorotu (kupu kē atu: mariu)
kaimātai whatu (kupu kē atu: kaimātai karu)
mātai whatu
akuaku niho
ai waha
tokomauri (kupu kē atu: rekareka)
mātanga niho (takenga mai: mātanga - expert, specialist)
poka kōiwi
kaikōiwi
mātanga kōmuru
kōmuru (takenga mai: kōmuru - to make supple by rubbing)
(kātū) noho tū-ā-nuku
tūroro tauwaho
outplay, outsmart, outmanoeuvre, outfox, outwit
rorerau ~tia
ama
waka ama
tauwhaiwhai waka ama
wharekano
tua o te wāhi pā
whiu tukurunga
niho kōpā
overhead stretch, upward stretch
totoro whakarunga
niho tāpiki
whakamahinga inati (takenga mai: inati - be excessive, extreme)
pukunati (kupu kē atu: kunekune, katete)
overwhelming victory, run away victory, huge win, blowout victory
toa haukerekere (takenga mai: toa - to be victorious; haukerekere - to overwhelm, trounce, defeat)
tukukano
kākano
mate paiori (takenga mai: paiori - emaciated)
Pirāti (takenga mai: He kupu mino.)
hoe ~a ~nga
paediatric health, child health
hauora mātātahi (kupu kē atu: hauora arotamariki)
mātai mātātahi (takenga mai: mātai - to inspect, examine; mātai - study ~ology; mātātahi - young people)
whaiutu (takenga mai: whai - to get, obtain; utu - payment) (kupu kē atu: ngaio)
mamae-kore
rongoā patu mamae
tauine mamae (takenga mai: tauine - ruler)
pae mamae
amohanga mamae (takenga mai: amo - to carry, bear)
mamae (kupu kē atu: kōharihari)
kaihoromata (takenga mai: kai - food, to eat; horomata - pure, natural, undefiled)
pairuri (takenga mai: pairuri - solicitude) (kupu kē atu: mohimohi whakahemohemo, mohi whakahemo)
mātanga pairuri
kaimohi pairuri (takenga mai: mohi [mohimohi] - to tend, nurse, care for)
mauri rere
manapou tata (takenga mai: manapou - anything to support life; tata [ohotata] - emergency)
parasitic disease, illness cause by a parasite
mate pirinoa
poke pirinoa
akoako mātua
awenga mātua
pēhanga mātua
whai wāhi ~tanga
tūkino hoapiri
passion, passionate, eager, eagerness
kohara (kupu kē atu: ngākau whiwhita, ngākaunui)
wheako o mua
kaimātai māuiui
mātai māuiui
tautiaki arotūroro (takenga mai: tautiaki - to care for, tend; aro - to take heed of, focus on; tūroro - patient, invalid)
tūroro (kupu kē atu: hāura)
awenga aropā (takenga mai: aropā - clump of one species of tree)
pēhanga aropā (kupu kē atu: pēhanga ā-hoa)
kuru tautuku
(whaka) whiu ~a ~nga (kupu kē atu: hāmene)
kohuki ngangengange (takenga mai: ngangengange - to be pierced, stabbed)
ure
pūroi whakakaha
kōharihari ikura (wahine)
tuakoka ikura (wahine) (takenga mai: tuakoka - poverty; ikura [rerenga ikura] - menstruation, period) (kupu kē atu: tuakoka mate wahine)
tarau ikura
manawanui
tuakiri whaiaro
haukiri (takenga mai: hau - vitality of a person; hau - breath, wind; kiri - person, self) (kupu kē atu: āhua, whaiaro)
ngākau hākerekere
mātanga taka rongoā
mare
mae ~a (takenga mai: mae - to be overcome with fear)
whanake tinana
physical illness, physical disorder
mate tinana
kōhure tinana
haumaru ā-tinana
pūkenga kori
haumanu tinana
physical trait, physical characteristic
āhuatanga ā-tinana
kohuki tinana
physical violence, physical abuse, assault
haupatu ~a (kupu kē atu: tūkino, tunu huruhuru)
oranga tinana
physiological disorder, functional disorder
mate whaiaroaro
kaimātai whaiaroaro
mātai whaiaroaro (takenga mai: whaiaroaro - self, person)
kaihaumanu koiri (takenga mai: koiri - to bend the body; koiri - non-locomotor movement)
kauhuri
whenua
puri whakapae (takenga mai: puri - to hold; whakapae - horizontal) (kupu kē atu: papa whakamārō)
kitokito
ukutāhū (takenga mai: uku - plaster, clay; tāhū - rod used as a stiffener; tāhū - splint) (kupu kē atu: pāpāuku, tākai ukutea)
plaster, band aid, adhesive bandage
piritāpi (takenga mai: piri - to stick, adhere; tāpi - dressing for a wound) (kupu kē atu: piriora)
hāpara ahuahu (takenga mai: ahuahu - to form, fashion)
play (specific movement in a game)
tūtākaro (takenga mai: tū - manner, type, sort; tākaro - to play)
kaitākaro
whetū o te rā (kupu kē atu: kaitākaro o te rā)
taritari kaitākaro
kaupeka tākaro
playing uniform, playing strip
kahu tākaro
kaitaki tākaro (takenga mai: taki - to lead, bring along)
kaimātai waewae
point (scoring unit in a competition)
whiwhinga (takenga mai: whiwhi - to get, obtain)
kaiārai hautū (takenga mai: ārai - to obstruct, hinder, block out; hautū - to guide, lead, keep in time) (kupu kē atu: kaiārai kōmore)
tūtoko
whakamemeke (takenga mai: whakamemeke - wasting, shrivelling of the limbs)
pāwera hae
puna (whakataetae)
porn, pornography, pornographic
karihika (takenga mai: karihika - lewd, erotic)
pornography addiction, porn addiction
wara karihika
kare ā-roto matareka (takenga mai: matareka - pleasant, affable)
positive thought, positive thinking
whakaaro angitu (takenga mai: angitu - fortunate, successful)
poutiti ~a
post traumatic stress disorder, PTSD
kohuki taumuri (takenga mai: kohuki - anguish, stress, distress; tau - to come to land, settle; muri - after)
pitomata (takenga mai: pito mata - uncooked portion [of kūmara that can be replanted having the potential to produce many more kūmara]) (kupu kē atu: pūmanawa nohopuku)
poumua mārohirohi (takenga mai: mārohirohi - strong, powerful) (kupu kē atu: kauaro mārohirohi, poukaha)
pūkaha
whakangungu ~a
mate ikura takamua (takenga mai: mate - illness, condition, syndrome; ikura [ikura wahine] - menstruation; taka - to come around, as in a date or period of time; mua - in front of, before)
pregnant, with child, pregnancy
hapū ~tanga
niho pū
prenatal disorder, fetal disorder
mate kukune
tūtohu ~a ~nga
pūroi tūtohu (takenga mai: tohutohu - to instruct, advise)
rongoā tūtohu
mātāpono
pūkenga whakaoti rapanga
tukanga (takenga mai: tukatuka - to start up, proceed, move forward)
kai tukatuka
professional athlete, paid athlete
kaipara whaiutu
mate pukupuku repe tātea
repe ure
pūmua (takenga mai: pū - origin, source; pūhui - chemical compound; mua - front, foremost)
āpiti pūmua
haumaru ā-hinengaro
kaimātai hinengaro
haumanu hinengaro
pūhuruhurutanga
puke
hauora tūmatanui
totoro uawhā
whiringa uru
kounga (o te) ora
hākina rākete (takenga mai: hākina [hākinakina] - sport; rākete [kupu mino] - racket)
kaihaumanu hihiora
haumanu hihiora
hapori āniwaniwa
whakapakeke (kupu kē atu: whakatipu)
hakihaki (kupu kē atu: kōpukupuku)
wā urupare
turapa (kupu kē atu: tāwhana)
tihi (takenga mai: tihi - summit, top, peak, maximum) (kupu kē atu: rekoata [kupu mino], kōmata)
whakamāui
recover from an illness, recuperate, convalesce
(whaka) mātūtū
recovery (e.g. after exercise)
whakaoraora
kaipara runaruna
kaiwawao (takenga mai: wawao - to part combatants)
tapuhi rēhita
matahoki
parohe
tauoma tānga (takenga mai: tānga - division, company, relay of persons)
tāruatanga
whara rīakaaka (takenga mai: whara - injury; riaka - strain, pull [a muscle])
replacement (player), reserve, substitute, sub
(kaitākaro) whakahiri (takenga mai: whakahirihiri - assist, relieve)
replacement bench, substitutes bench
pae hihiri
whakaputa uri
reproductive organs, sexual organs
taihemahema
pūnaha whakaputa uri
hā whakaora
reserve, book (appointment), reservation
tāpui ~a ~tanga
manawaroa
taura ātete (takenga mai: taura - cord; ātete - to oppose, resist)
resistance training, strength training
whakapakari ātete
tānga manawa
tautiaki tānga manawa
kaiponapona (kupu kē atu: pona kakā rūmātiki)
nīao
muna (kupu kē atu: pātito)
whakahaere tūraru
manawa kai tūraru (takenga mai: manawa - heart; kai - to consume; tūraru - risk; E whai ana i te 'manawa kai tūtae'.)
tūraru (takenga mai: tū - tūponotanga; raru - trouble, problem, difficulty)
pahikara rori
omarori
huri (takenga mai: huri - to turn)
pīrori whakamuri
pū niho
awa pū (niho) (takenga mai: awa - canal; pū - root)
whiringa whakapau (takenga mai: whiringa - round, heat [in a tournament]; whakapau - exhaustive)
round, heat, stage (of a competition)
whiringa (takenga mai: whiriwhiri - to select, choose)
whakatata (takenga mai: whakatata - approach)
ara whakatata
tauwhāinga omaoma
tauoma (takenga mai: tau - prefix denoting a reciprocal action; tau [tauwhāinga] - contest; oma - run)
haramonera (takenga mai: He kupu mino.)
sad, sadness, mournful, gloomy, despondent, melancholy
pōuri (kupu kē atu: ruku popoi, matapōuri)
ai haumaru
kupenga haumaru
tīpako hūare (takenga mai: tīpako - to take a little here and there)
taihema ōrite
kope ikura
ngako kohura (takenga mai: kohura - be full)
whekewheke (kupu kē atu: tongako, wenewene)
waihakihaki
māuiui wairua tuakoi (takenga mai: māuiui - illness, disorder; wairua - spirit; tuakoi - divide, separate, misconceive, imagine, be deceived)
kanikani
wara mata
screen and roll, pick and roll
taupare me te huri
pūkoro raho (takenga mai: pūkoro - pocket, pouch; raho - testes)
(mate) kāwei (takenga mai: He kupu mino.)
haurua tuarua
second place, runner up position
tūranga tuarua
hauwhā tuarua
self awareness, personal perception
aroā whaiaro
pūkenga auaki (takenga mai: au - I, me; aki - to encourage, urge on) (kupu kē atu: pūkenga taki whaiaro)
whakapono whaiaro
urupū whaiaro (takenga mai: urupū - diligent, persevering, tenacious; whaiaro - personal) (kupu kē atu: whakaraupapa whaiaro)
self-esteem, self-respect, self-worth
kiritau (takenga mai: kiri - person, self; tau - to be settled)
self-neglect, personal neglect
whakahapa whaiaro
(kātū) noho ringaora
waitātea (takenga mai: wai - fluid; tātea - sperm)
whiringa whāiti (kupu kē atu: taumātakitahi)
pū waitātea (takenga mai: pū - source, origin; waitātea - semen)
huinga tāruatanga (takenga mai: huinga - collection, set, group; tāruatanga - repetition, rep)
settled, composed, serene, calm
mauri tau
wara ai
āhuatanga taihema
kōrero hemahema
tūora taitōkai
taitōkai
sexual activity, sexually active
mahi hōkaka
nanawe taihema (takenga mai: nanawe - aroused, stimulated, excited; taihema [taihemahema] - sexual organs) (kupu kē atu: whakaoho taihema)
sexual desire, sexual attraction
hōkaka ~ina ~tanga (kupu kē atu: taera)
whanake taihema
turingonge taihema
sexual fluidity, sexually fluid
hōkakarere (takenga mai: rere - to flow; rere [rerekē] - different, changed) (kupu kē atu: taera hurihuri)
hauora taihemahema
sexual intercourse, love-making, copulate, have intercourse with
ai ~tia ~tanga (kupu kē atu: tōkai, ekeeke, onioni, pīkonikoni, mahimahi)
aronga hōkaka (kupu kē atu: aronga taera)
hoa ai (kupu kē atu: hoa onioni)
rekareka taihema
hōkakatanga
whanake hōkakatanga
sexually transmitted disease, STD, venereal disease
mate paipai (kupu kē atu: pakiwhara, kōtureture)
kakau
mamae pākaha (kupu kē atu: mamae pākino)
korohāwini (kupu kē atu: tūngāwiri)
whētuki
shoot (a goal by throwing), shot
kuru ~a (takenga mai: kuru - to throw) (kupu kē atu: tītere)
ringa kuru (takenga mai: ringa - hand; kuru - to shoot [a goal])
kaiārai kuru
wara hokohoko
short term immunity, temporary immunity
awhikiri taupoto
panga matā (takenga mai: panga - throw, toss; matā - shot, lead, cannon)
totoro pokohiwi
shy, bashful, reserved, self-conscious
konekone (kupu kē atu: numinumi)
sick, unwell, sickness, disorder, condition, illness, disease, syndrome
māuiui (kupu kē atu: tahumaero, mate)
mairanga ringa ki te taha
totoro tītaha
paetaha
maka paetaha (takenga mai: maka - throw, pass; paetaha - sideline)
pūkenga
kinikiri (takenga mai: kini - to nip, pinch; kiri - skin)
mate pukupuku kiri
haehae kiri
kiri uwhi (takenga mai: kiri - skin; uwhi - to cover)
haukuru (takenga mai: haukuru - to smash; hau - to strike, hit; kuru - to shoot)
mate korohiko
pire whakamoe (takenga mai: pire [kupu mino] - pill, tablet; whakamoe - to put to sleep)
poumua poto (kupu kē atu: kauaro poto, poupaku)
koroputaputa
momi ~a (takenga mai: momi - to suck)
auahi kore
taha whakawhanaunga (kupu kē atu: taha pāpori)
social condition, social disability
mate pāpori
whakaū poripori (takenga mai: whakaū - to make firm, establish, reinforce; poripori [whakaporipori] - socialisation; pori [pāpori] - social)
tairaru pāpori
whanake tahapori (takenga mai: taha - side, aspect; pori [pāpori] - social) (kupu kē atu: whanake pāpori)
wara pāhopori
awenga pāhopori
mae pāpori (kupu kē atu: mae piringa tangata)
pēhanga pāpori (kupu kē atu: whakawhere pāpori)
pūkenga pāpori
kohuki pāpori
social well-being, social wellness
oranga pāpori
tauwhiro (takenga mai: tauwhiro - to tend, care for) (kupu kē atu: kaimahi tokoora, kaimahi toko i te ora, ringa tokoora)
whakaporipori ~tia ~tanga (takenga mai: whaka - causative pefix; pori [pāpori] - social)
oranga oneone
raukoti tāmeha
wara tāmeha
tātea
ara tātea (takenga mai: ara - pathway; tātea - sperm)
hūkoikoi (takenga mai: hū [kupu mino] - shoe; koi - sharp point, spike) (kupu kē atu: hūkōpere)
ritua tuaiwi (takenga mai: ritua - be divided, separated; tuaiwi - spine, backbone)
patu wairua (kupu kē atu: tūkino wairua)
spiritual well-being, emotional well-being
oranga wairua
tao kupu (takenga mai: tao - spear; kupu - word) (kupu kē atu: hahani)
tāhū (takenga mai: tāhū - a rod used as a stiffener) (kupu kē atu: pāpākiri)
mawehe (takenga mai: mawehe - to be separated, parted)
hākinakina (kupu kē atu: tākaro)
kapa hākinakina
sportsmanship, sportsmanlike behaviour
whanonga tapatahi (takenga mai: tapatahi - principled, upright)
māturu toto (takenga mai: māturu - to drip, trickle; toto - blood)
takoki
kōpere (takenga mai: kōpere - to rush)
tauoma kōpere
waekōpere (takenga mai: wae - feet; kōpere - to rush)
noho hītengitengi (kupu kē atu: tūruru)
tīmata putuputu (takenga mai: putuputu - at short intervals)
manawa piharau
pū tīmata
pae tīmatanga (takenga mai: pae - boundary, threshold)
tia ngapu (takenga mai: tia - peg; ngapu - stretch forward ready to run)
starting lineup, starting team, run on team
aroākapa (takenga mai: aroākapa - front rank, front row [of kapa haka etc])
taurite whakaroau (takenga mai: whakaroau - static, still)
oma tauārai (takenga mai: tauārai - screen, barier, obstruction)
urungi
kaiurungi
tāwhai
patu moroiti ~a (takenga mai: patu - to kill, subdue; moroiti - microbe) (kupu kē atu: āta horoi)
ringapū patu moroiti
tāpoapoa (takenga mai: tā - causative prefix; poapoa - to stain, discolour) (kupu kē atu: poapoataunu)
kahu
materoto
pūroi whakaihiihi
(pūroi) haupiki (takenga mai: hau - essence, vitality; piki - ascend, climb up)
whakaoho ~ngia ~ nga
stimulus, stimulate, stimulated, arouse
whakaohooho
ngau puku (kupu kē atu: puku mamae)
māngina
riaka ~ria
rautaki
mārohirohi
mahere whakapakari
hōtaka whakapakari
uekaha (kupu kē atu: pākahukahu, ngangahau, hōriri)
kūraruraru
whātorotoro (kupu kē atu: totoro, tautoro)
roro ikura (takenga mai: roro - brain; ikura - haemorrhage)
hoenga
tāhoe
haumiri ~a
stroke, stroker (waka ama, rowing)
kaitaki (takenga mai: taki - lead, bring along, keep time)
raukoti pūroi (takenga mai: raukoti - misuse, meddle with, mishandle; pūroi - drug)
whakamomori
rata hāparapara
taputapu hāpara
tapuhi hāpara (takenga mai: tapuhi - nurse; hāpara [hāparapara] - surgical operation)
tūora (takenga mai: tū - to stand; ora - alive, well, healthy)
kauhoe
kaikauhoe
tetere
tohumate (takenga mai: tohu - sign, signal; mate - illness) (kupu kē atu: tohu, putanga ake)
pākewakewa
pūrori
rauhanga
pae rēinga (takenga mai: rēinga - place of leaping)
pūmanawa
puru taiawa
whana iti
tātā (takenga mai: He kupu mino.)
waruwaru tātā (takenga mai: waruwaru - to remove outer coating, scrape; tātā [kupu mino] - tartar)
kaiwhakaako
hākina ā-kapa (takenga mai: hākina [hākinakina] - sport)
hoakapa
hara ā-ture
technician (health professional)
ringapū (takenga mai: ringa - hand; ringa [ringa rehe] - skilled; pū - skilled person)
tūkawe (takenga mai: tū - manner, sort, type; kawe - to carry)
raho (kupu kē atu: hekeri)
mate pukupuku raho
kaihaumanu (takenga mai: haumanu - to revive, restore to health)
haumanu ~tia ~tanga (takenga mai: haumanu - to revive, restore to health)
hauwhā tuatoru
pae whiwhi-toru (whakapotonga: pae whiwhi-3)
kuru whiwhi-toru (kupu kē atu: tītere toru piro)
mamae panapana
maka (kupu kē atu: whiu)
āpure tuatuku (takenga mai: āpure - patch, circumscribed area; tuatuku - to let go)
tauwhāinga maka
whakahaere wā
wāhiki
tupeka (takenga mai: He kupu mino.)
raukoti tupeka (takenga mai: tupeka [kupu mino] - tobacco)
wara tupeka
niho
niho2
hohore niho (takenga mai: hohore - strip off, be bald, deficient)
whēwhē niho
kōhao niho
tunga niho
huhuti niho
wheua ngohe tīhae
tīwae tumu (takenga mai: tīwae - turn from side to side)
pā ~ngia ~nga
pā whutupōro (kupu kē atu: pā whutupaoro, pā pōro)
omaoma me te topa
traditional game, traditional sport
tākaro tuku iho
train, training, physical training, strengthening
whakapakari (kupu kē atu: whakamārō, whakamarohi)
kaiwhakapakari
training plan, training programme
mahere whakangungu
irawhiti
whakawhiti ~a ~nga
mae irawhiti
kohuki (takenga mai: kohuki - anguish, distress)
whakakohuki
kaiparatoru (takenga mai: kaipara - athlete; toru - three)
hākinatoru (takenga mai: hākina [hākinakina] - sport; toru - three) (kupu kē atu: hākina-toru, tauwhāinga-toru)
tuakiri ā-iwi
totoro uatoru
peketoru
tohu toa
paepiro
turupeke (takenga mai: turupeke - to tumble head over heels, somersault)
pukupuku
turnover, change of possession
tukupōro
tauoma inati (takenga mai: inati - excessive, extreme)
iho (kupu kē atu: tāngaengae, uho)
uncomfortable, uneasy, uneasiness, anxious
anipā (kupu kē atu: manawarau)
whiu tukuraro
(kātū) noho kimimate (takenga mai: kātū noho - lifestyle; kimi - to seek; mate - illness, unwell)
māruru
uniform, uniformity, homogeneous
kanorite (takenga mai: kano - colour, sort, kind, seed, texture; rite - be alike)
tūhāhā (kupu kē atu: rongomaiwhiti, āhua ake, āhua motuhake)
unpaid athlete, amateur athlete
kaipara utukore
utukore (takenga mai: utu - payment; kore - nil, not)
māhuruhuru
ngako hamanga (takenga mai: hamanga - partially full)
kārangirangi (kupu kē atu: ngākaurua)
taurekareka (takenga mai: taurekareka - dastardly, dishonourable) (kupu kē atu: tūtūā)
āhuatanga reremua (takenga mai: rere - to flow; mua - before, in front)
upstream intervention, early intervention
hāpaiora reremua (takenga mai: hāpaiora - intervention; rere - to flow; mua - in front, before)
upstream, causal, early (actions, factors etc)
reremua (takenga mai: rere - to flow; mua - before, in front of)
pūaha mimi (takenga mai: pūaha - river mouth, opening; mimi - urine)
poke aramimi
tīpako mimi (takenga mai: tīpako - to take a little here and there)
mātanga aramimi (takenga mai: aramimi - urinary tract)
mātai aramimi
kaitākaro rakarau (takenga mai: raka - adept, skilful; rau - many)
roro wātea (takenga mai: roro - brain; wātea - vacant, blank)
rongoā āraimate (takenga mai: rongoā - healing, medicine, remedy; ārai - block out, prevent; mate - sickness) (kupu kē atu: kano āraimate)
tara (kupu kē atu: tenetene, puketona, tore, teke)
ai tara
vaginal yeast infection, Candida, thrush
īhitara (takenga mai: īhi - yeast; tara - vagina)
uara ~tia
momirehu (takenga mai: momi - to suck; rehu - mist; rehu [wairehu] - water vapour) (kupu kē atu: momi haurehu)
kaiota (takenga mai: kai - to eat; ota [otaota] - vegetation; kaiota - herbivore)
kaimanga (takenga mai: kai - to eat; manga - greens, leafy vegetables)
whakamania (kupu kē atu: whakamanioro, hanihani)
kaitaki mātāmuri (takenga mai: mātāmuri - secondary)
poke huaketo
huaketo (takenga mai: hua – outcome, product; keto – infested with maggots) (kupu kē atu: wheori)
korou
huaora (takenga mai: hua - product, fruit; huanga - advantage, benefit; ora - healthy)
āpiti huaora
vocational guidance counsellor, careers advisor
kaitohu mahi (takenga mai: kai - prefix denoting agent; tohu - to signal, advise, guide; mahi - employment, occupation)
puapua
whakamahana ~tia
paetaumaha (takenga mai: pae - margin, threshold; taumaha - weight)
oranga
wheeze, breathe with difficulty
ngāngā (kupu kē atu: ngoio, tīmohu, ngaengae)
mare tekekō (kupu kē atu: mare motu, mare heihei)
toa ~nga (kupu kē atu: wikitōria [kupu mino])
paihau (takenga mai: paihau - wing)
maunuwara
kōpū
work leisure balance, work life balance
(te) taurite o te mahi me te rēhia
whakataetae toa (o te) ao
tihi (o te) ao (takenga mai: tihi - summit, top, peak, maximum)
worry, worried, anxiety, anxious, uneasy
āwangawanga (kupu kē atu: māharahara, anipā, mānatunatu, mānakanaka, manawa pā)
taotū
tāwhana
Pū-Āio (takenga mai: pū - source; āio - peace)