Ko te reo hei tāhuhu mō te hinengaro, te huarahi matua hei kawe i te mātauranga me ngā tikanga o roto i ngā wāhanga ako o te kura. Ki te kore e pakari te reo o te pouako me te ākonga, e kore hoki e toro atu ki te hōhonutanga o te kaupapa ako. He mea nui kia āta whāngaihia te ākonga ki te reo e hāngai ana, e eke ai ia i ngā taumata o te mātauranga. Ki te kore, he hinengaro whiri tāna kai. He puna kupu motuhake tō tēnā wāhanga ako, tō tēnā wāhanga ako, e tutuki ai tā te kaikōrero whakamārama i ngā tini āhuatanga e hāngai ana.
Kei te takwā o te 14,000 kupu kei www.paekupu.co.nz i tēnei wā, e hāngai ana ki ngā tini kaupapa ako o roto i Te Reo Matatini, Pāngarau, Ngā Toi, Pūtaiao, Hangarau, Tikanga ā-Iwi me Hauora. Haere ake nei te wā ka utaina tonuhia he kupu atu anō.
He nui tonu ngā mahi rangahau kupu, waihanga kupu, i oti i ngā rōpū reo me ngā pouako i roto i ngā tau kua hori ake nei. Ko tā Paekupu, he whakakao mai i ēnei rārangi kupu ki te pae tukutuku kotahi, he whakaatu i te takenga mai o ngā kupu, me ngā whakamārama. I ētahi wā, e toru, nui ake rānei ngā kupu Māori kua waihangatia mō te āhuatanga kotahi. Nō reira ko te mahi a ngā Kāhui Whakaruru he āta whakaaro i ngā kupu e tino hāngai ana. Hāunga tērā, mā te kaikōrero tonu e whiriwhiri ngā kupu ka whakamahia e ia, engari he whaihua tonu ki ā tātou ākonga mēnā e ōrite ana ngā kupu motuhake o ia wāhanga ako i roto i ō tātou kura reo Māori.
Ehara i te mea he hou katoa ngā kupu o Paekupu. He mea tuku iho te nuinga o ngā kupu, he kupu tawhito a ngā mātua tīpuna, pērā i ngā ingoa o ngā taonga whakatangitangi, ngā kupu e hāngai ana ki te waiata, me te huhua noa atu. He kupu ā-iwi ētahi o ēnei kupu, ā, e tika ana kia mau tonu ēnei kupu hei whakaahua i ngā toi puoro o tēnā iwi, o tēnā iwi. Kua whakaurua ngā kupu e mōhio whānuitia ana ki tēnei papakupu, otirā e whakahautia ana ngā kura ki te mahi tahi me ngā mātanga reo o te rohe ki te āta wānanga i ngā kupu ake o te iwi e hāngai ana ki ngā wāhanga ako o te marautanga. E rua ngā whāinga matua i konei, kia ora tonu te reo ā-iwi; kia mārama, kia tika anō hoki te reo whakaako i ngā wāhanga ako.
Kua tino whanake te mātauranga e whakaakohia ana i ō tātou kura, nō reira kua whanake anō hoki te puna kupu hei whakaata i tēnei mātauranga. Koia nei ngā huarahi e whakatauria ai he kupu hou:
He papakupu tēnei e hāngai ana ki ngā wāhanga ako o te marautanga kura. Kia mataara, nā te mea kāore ētahi o ngā kupu e hāngai ana ki ngā āhuatanga kōrero o ia rā. Hei tauira, kua hangaia te ‘tūārere’ mō te ‘movement’, tētahi wāhanga motuhake o roto i tētahi titonga puoro. Kāore e hāngai ana te ‘tūārere’ ki ērā atu tikanga o te kupu Ingarihi nei, te ‘movement’. Nō reira kia mataara tonu te whakamahinga o te kupu.
He tikanga kē atu ō ētahi o ngā kupu Māori, engari kāore i te hāngai ki tētahi wāhanga ako o te kura. Nō reira kāore aua tikanga i whakaurua ki a Paekupu. Ko te kupu ‘hunga’ hei tauira. I te toi ataata, ko te hunga, koirā te wakuwaku i tētahi mea kia māeneene, kia koi rānei. Ko te tikanga noa o ia rā o te kupu ‘hunga’, ko te huinga tāngata. Kāore taua tikanga i whakaurua ki te papakupu nei, nā te mea kāore i te hāngai ki tētahi wāhanga ako o te kura.