Hauora

whakataetae ~tia

compete, competition, contest, tournament

tūingoa, tūmahi whiti, tūāhua, tūmahi poro

WHAKAMĀRAMA

He mahi, he momo kakari ki waenga i ētahi taha e rua, nui ake rānei, e tika ana kia puta he toa. He taha whakataetae kei roto i ngā mahi a te rēhia, kei roto i ngā hākinakina, otirā, he taha whakawhanaunga anō hoki.

An activity, a type of battle between two or more sides, with the aim of producing a winner. There is a competitive element to many pursuits of leisure and sport, alongside a social element.

Tauira KŌrero

Āhea tū ai te whakataetae hākinakina a ngā kura kaupapa Māori i tēnei tau e hoa?

Ka whakataetaetia te tohu toa o Taini Jamison ki waenga i ngā Rarauhe Hiriwa o Aotearoa me te kapa poitarawhiti o Ingarangi.

Kua eke taua kapa rā ki te whiringa toa i te whakataetae whutupōro ā-kura i Te Whanganui-a-Tara.

WhakamĀrama Āpitihanga

Arā ētahi whakataetae, he huihuinga kaitākaro tokomaha, kapa tokomaha rānei. Kotahi rā, roa ake rānei ētahi o ēnei whakataetae, ko ētahi ka haere mō te roanga atu o te kaupeka tākaro, kātahi ka kitea ko wai ka toa.

He nahanaha ngā momo tātaitākaro mō ēnei whakataetae, ko te whāinga i konā, kia tōkeke te whakataetae mō ia kapa, mō ia kaitākaro rānei. E rua ngā momo tātaitākaro matua:

  • Ko te whakataetae putarere. Ka whakarārangihia ngā kaitākaro, ngā kapa rānei, ā, ka tākaro te tuatahi me te tuarua, te tuatoru me te tuawhā, otirā ngā takirua katoa. Ko ngā mea ka hinga, ka puta rātou i te whakataetae matua, ā, i ētahi wā, ka whakaritea he whakataetae mātāmuri i waenga i ērā kaitākaro, i ērā kapa rānei. Ko ngā mea ka toa ka tākaro takirua anō, ā, ka puta ngā mea ka hinga. Ka pērā te haere o te whakataetae tae atu ki te whiringa toa, arā te takirua whakamutunga. Ko te mea ka hinga i te whiringa toa, ka kīia ko ia te tuarua. I ētahi whakataetae putarere he matapōkere te whakarārangi i ngā kaitākaro, i ngā kapa rānei. I ētahi ka raupapahia ngā kaiuru i runga i te āhua o tā rātou eke taumata o muri tata. Ka kīia tēnei ko te māhiti, ā, ko te take o te māhiti kia kore ai ngā tino kaiuru e pakanga i te whiringa tuatahi. Hei tauira māmā, tokowaru ngā kaitākaro i tēnei whakataetae putarere:

Mēnā he taukehe te maha o ngā kapa, o ngā kaitākaro rānei, ka tohua he whakanā mō tētahi kapa i ia whiringa o te whakataetae, arā, kāore taua kapa e tākaro i tērā whiringa.

I ētahi whakataetae, ka whakatūria he whiringa uru i mua i te whakataetae matua, koirā hei tohu i ētahi kapa, i ētahi kaitākaro rānei ka uru ki te whakataetae matua.

KUPU KĒ ATU

tātāwhāinga

tauwhāinga

Tauira KŌrero

Āhea tū ai te whakataetae hākinakina a ngā kura kaupapa Māori i tēnei tau e hoa?

Ka whakataetaetia te tohu toa o Taini Jamison ki waenga i ngā Rarauhe Hiriwa o Aotearoa me te kapa poitarawhiti o Ingarangi.

Kua eke taua kapa rā ki te whiringa toa i te whakataetae whutupōro ā-kura i Te Whanganui-a-Tara.

WhakamĀrama Āpitihanga