WhakamĀrama Āpitihanga
I pūtakea mai te ekengaru e whāia nuitia ana i ēnei rā i ngā iwi o Te Moana-nui-a-Kiwa, inā he mahi ā-rēhia a ērā iwi, mai i uki.
Ki ētahi he mahi ā-rēhia te ekengaru, ki ētahi he hākinakina whakataetae, ki ētahi he oranga tinana, he oranga wairua anō hoki, inā e piri tahi ana me Tangaroa, me Hinemoana, e mahia ana i te taiao māori, taiao rerehua, taiao whakaohooho anō hoki.
Hei tauira o te papa ekengaru:
Ko ētahi kupu e hāngai ana ki te ekengaru:
- Ko te taihoro. Ka taka te kaieke i tana papa ki roto i te wai.
- Ko te pūkoro. Ko te wāhi o te ngaru e tino pātata ana ki tōna kapu, ki te hukahuka o runga.
- Ko te heahea. Ko te kaieke ka whakararu, ka whakapōrearea i kaieke kē atu, nā runga pea i tana whakahīhī, i tana kūare rānei.
- Ko te pūngaru. Ko te wāhi kei roto i te kapu o te ngaru. Ko te eke pūngaru tētahi tino mahi a te kaiekengaru, inā he mahi manahau:
- Ko te rere auraki. Ka huri te ahunga o te papa ekengaru kia hoki anō ai ki te tihi o te ngaru, ki te wāhi e whati mai ana. Mā te rere auraki e kaha anō ai te ānga o te papa:
Ko ētahi atu mahi ā-rēhia e whai hononga ana ki te ekengaru:
- Ko te hoetūpapa. Ka tū te tangata ki runga i te papa hoetū, ā, ka hoe haere:
- Ko te ripi ngaru. Ka takoto te tangata ki runga i tana papa, a, ka reti haere ai i te ngaru. He iti ake te papa ripingaru i te papa ekengaru:
Arā hoki te ekengaru kaupoho, karekau he papa, ko te tangata me te ngaru, koirā noa iho.
