WhakamĀrama Āpitihanga
Koia nei ētahi momo rangatohe:
- Ko te rangatohe tōrangapū. Koia ko ngā whawhai kia turakina tētahi ture, kia whakatūria rānei he ture hou. Hei tauira i Aotearoa, ko te rangatohe mōtika wahine, ko te rangatohe whakarauora i te reo Māori, ko te rangatohe whakahou i te pūnaha toko i te ora.
- Ko te rangatohe mōtika raraupori. Arā, ko ngā whawhai kia manarite ai ngā wehewehenga o roto i te porihanga, pērā i te manapōti wahine, me te mōtika ki te whakamahi i te reo Māori i ngā wāhi tūmatanui. Ko Martin Luther King tētahi o ngā kaiārahi i te rangatohe mana kirimangu i te whenua o Amerika i ngā tau o te 1960. I ara ake te rangatohe oranga kirimangu i te tau 2013 hei mautohe i ngā puhinga maha a te ope pirihimana o Amerika i te tangata mangumangu. Ko te petihana reo Māori i tāpaetia atu ki te pāremata i te tau 1972 tētahi o ngā mahi nui a te rangatohe reo Māori:
- Ko te rangatohe mōtika iwi taketake. E hāngai ana tēnei ki te mana me ngā mōtika o te tangata whenua ki ō rātou whenua, ki ō rātou wai, ki ō rātou reo, otirā ki te pupuri i ō rātou ahurea.
- Ko te rangatohe rongomau, arā, kia mutu ngā pakanga a tētahi iwi ki tētahi, huri i te ao.
- Ko te rangatohe ātete mārire. Koia ko te whawhai ki te tāmitanga a tētahi iwi awenui, me te kore o te hiki i te rākau a Tū, arā, he whawhai i runga i te rongomau. Ko te whawhai a Te Whiti rāua ko Tohu me ā rāua apataki i Parihaka hei tauira o te rangatohe ātete mārire.
- Ko te rangatohe mōtika kaimahi. Koia ko te whawhai a te hunga kaimahi kia tōkeke te utu i a rātou, kia haumaru hoki ō rātou wāhi mahi.
- Ko te rangatohe pāhoro. I tēnei momo ka hīkina he rākau a Tū, ka pakanga tētahi iwi, tētahi rōpū rānei kia tutuki ai tā rātou e whai ana. Hei tauira, ko te kaiākiri i Amerika i turakina ai te whakapononga o te iwi mangumangu o reira.
- Ko te rangatohe āniwaniwa tērā e whawhai ana kia whakakorea te whakahāweatanga o tērā hunga, kia whakautea ō rātou mōtika tangata, kia tū rangatira ai rātou ki ngā wāhi katoa o te porihanga.
Ko te kōkiri mana wahine tētahi kaupapa nui, huri i te ao, otirā, he wānanga, he whakapono, he pakanga kia manarite ai te wahine i roto i te ao mahi, i te tōrangapū, i te ōhanga, i ngā wāhi katoa o te porihanga.