Para Kore

ōhanga āmiomio

circular economy

tūingoa

WHAKAMĀRAMA

He pūnaha ōhanga mō te whakaputa me te whakapeto, e mātua aro ana ki te tuari, te tāpuna, te tukurua, te whakatika, te whakapaipai me te hangarua i ngā matū me ngā hautaonga, mā reira e roa ai te wā toiora o aua matū me aua hautaonga, e iti anō ai te whakapeto pūngao, te tuku haurehu kati mahana, me te tuku para whakakino i te taiao

An economic system for production and consumption focussed on sharing, pooling, reusing, repairing, refurbishing and recycling of materials and products, thereby extending the life cycle of those materials and products, thereby reducing energy consumption, the emission of greenhouse gases, and the discharge of waste that pollutes the environment.

Tauira KŌrero

I roto i te ōhanga āmiomio, ka whakamahia ngā para me ngā toenga o tētahi tukanga hei painga mō tētahi atu.

Ko tāna i tohe ai, mā roto i te ōhanga āmiomio e rongoātia ai a Papatūānuku.

He aha ētahi o ngā arawātea pakihi ka hua ake mēnā ka tahuri tō tātou whenua ki te whai i ngā tikanga o te ōhanga āmiomio?

WhakamĀrama Āpitihanga

E toru ngā mātāpono tūāpapa o te ōhanga āmiomio:

  • Kia hoahoatia, kia whakatūria ngā pūnaha hei whakakore i te para me te parahanga.
  • Kia tukurautia ngā matū me ngā hautaonga, kia roa te wā toiora o aua matū ma aua hautaonga.
  • Kia whakarauora i ngā pūnaha māori o te ao tūroa.

He tukanga toitū, he pūnaha amio kati te pūtake o te ōhanga amiomio. Hei tauira o te pūnaha whakapeto hautaonga āmiomio:

Ko te ōhanga torotika te tauaro o te ōhanga amiomio. He nui te moumou, he nui te para, he nui te parahanga i tēnei pūnaha, waihoki karekau he paku whakaaro ki te ora o Papatūānuku me ōna tini. E rima ngā kaupae matua o roto i te pūnaha whakapeto torotika, ā, he nui te moumou, he nui te parahanga ka hua ake i ia wāhanga:

  1. Ko te huke, te tango, te unu, te kohikohi rānei i tētahi rawa taketake, pērā i te hinu, i te waro, me te onepū rino.
  2. Ko te whakamahi i ērā rawa taketake hei waihanga i tētahi momo matū, pērā i te rino, i te kirihou, i te konumohe me te pepa. Ka whakamahia aua matū hei whakanao hautaonga, pērā i te pātara inu, i te motukā, i te kākahu me te pūrere tāhiko.
  3. Ko te tohatoha i aua hautaonga. Mātua rā ka kawea mā tētahi momo tūnuku, pērā i te wakarangi, i te taraka, me te kaipuke. Ka kawea ki ngā mākete, ki ngā pukapū tohatoha, ā, atu i reira ki ngā toa hei hoko mā te marea.
  4. Ko te whakapeto i te hautaonga, pērā i te whakapau kōhinu i te motukā; te inu i te wai o roto i te pātara wai kirihou; i te whakamahi waea pūkoro; me te whakapeto hiko hei whakamahana i te whare.
  5. Ko te porowhiu i te hautaonga nā te kore e hiahiatia tonutia, nā te pakaru, nā te whakapetonga rānei. Ka porowhiua ki te taupuni hangarua, ki te taupuni taumanu rawa, ki te ruapara rānei.

Ko te mahi moni te whāinga matua i te pūnaha whakapeto torotika. Hei tauira:

Ko te raupapa o ngā mahi mai i te hukenga o te rawa taketake hei waihanga i tētahi hautaonga, ki te porowhiunga o taua hautaonga rā, ōna waehanga rānei ki te ruapara, ka kīia ko te huringa hautaonga. He poto noa iho te huringa hautaonga i te ōhanga torotika, kāore e tukuruatia, e hangaruatia rānei te hautaonga. I te ōhanga amiomio, he āhua roa ake te huringa hautaonga, he whaihua ake te whakamahinga o ngā rawa, ka mutu, he toitū ake.

Tauira KŌrero

I roto i te ōhanga āmiomio, ka whakamahia ngā para me ngā toenga o tētahi tukanga hei painga mō tētahi atu.

Ko tāna i tohe ai, mā roto i te ōhanga āmiomio e rongoātia ai a Papatūānuku.

He aha ētahi o ngā arawātea pakihi ka hua ake mēnā ka tahuri tō tātou whenua ki te whai i ngā tikanga o te ōhanga āmiomio?

WhakamĀrama Āpitihanga