pēhi ~a ~tanga

oppress, suppress, oppression, persecute

WHAKAMĀRAMA

Ko te mahi a tētahi iwi, a tētahi tangata rānei ki te whakatau i tō rātou mana me ā rātou ture ki runga ake i tētahi iwi kē (i te nuinga o te wā, he iwi tokoiti), ki runga ake rānei i tangata kē. He whakahāwea, he tikakore, he patu wairua, he patu tinana hoki i ētahi wā tēnei mea te pēhitanga.

The actions of one group or person to impose their authority and rule over another group (usually a minority group), or over another person. Oppression is discriminatory, unjust, demoralising and at times physically abusive.

Tauira KŌrero

E rongo tonu ana rātou i te ngau o te pēhitanga me te raupatu whenua.

He kino te mahi a taua tangata rā ki te pēhi i tana hoa me āna tamariki.

Ko te mate haere o te reo ūkaipō tētahi hua o te pēhitanga o te tokoiti e tētahi iwi awenui.

WhakamĀrama Āpitihanga

Ko tā ētahi kāwanatanga whakatuanui, he pēhi i ngā kirirarau, i tētahi rōpū kirirarau rānei kia noho taurekareka ai, kia noho mataku ai, he whakakore hoki i te manawhiri kōrero o te iwi. I te takanga o te wā, i ngā whenua katoa o te ao, kua pēhia ngā rōpū maha, pērā i te iwi taketake, i te wahine, i te hunga takatāpui, i te hunga o tētahi hāhi, i te rawakore, i a wai ake, i a wai ake. Mā te ringa kaha o te ope pirihimana me te ope hōia a te kāwanatanga e tutuki ai tēnei momo pēhitanga.

Arā hoki te pēhitanga wairua me te pēhitanga hinengaro a ētahi kāwanatanga, he aukati i tā te tangata whai i te mātauranga, tana whai rānei kia puāwai ōna pūmanawa.

Ka ara ake te pēhitanga i ētahi hononga tāngata, pērā i tā te rangatira o tētahi pakihi pēhi i ana kaimahi. I ētahi wā, he pēhitanga matahuna pea tana mahi kia kore ai e kitea e tētahi atu. He wā anō he pēhitanga mataaho, kāore he aha ki te ringapēhi mēnā ka kitea tāna mahi e tētahi atu.

Ka ara ake te pēhitanga i ētahi hononga ā-whānau, i te nuinga o te wā, ko tā te tāne whakatau mana ki runga ake i tōna hoa wahine. Ka ākina te wahine (me ā rāua tamariki i ētahi wā) kia whai i tā te tāne e kī ai.

E rongo tonu ana rātou i te ngau o te pēhitanga me te raupatu whenua.

He kino te mahi a taua tangata rā ki te pēhi i tana hoa me āna tamariki.

Ko te mate haere o te reo ūkaipō tētahi hua o te pēhitanga o te tokoiti e tētahi iwi awenui.