WhakamĀrama Āpitihanga
E rua ngā huarahi e whai kirirarautanga ai te tangata ki Aotearoa:
- Mēnā he kirirarau o Aotearoa tētahi o ngā mātua o te tangata.
- Mēnā ka tangata whenuatia i raro i te ture. He huarahi tēnei ka whāia e te manuheke e hiahia ana ki te pūwhenua ki konei.
Ko tētahi mōtika ka tau ki te kirirarau o tētahi whenua, ko te whai wāhitanga atu ki te uruwhenua, e taea ai e ia te haere ki whenua kē, me te hoki anō ki tōna ake whenua.
Ko te whenua-kore te kupu hei whakaahua i te tangata kāore e whai kirirarautanga ki tētahi whenua. He maha ngā tāngata whenua-kore puta noa i te ao, he āhuatanga ka ara ake i te whakahāwea a te kāwanatanga i tētahi tokoiti mātāwaka, i tētahi hāhi rānei. Ko te mōrehu kāinga-kore te hua o te pakanga, o te kaiākiri, ā, ki te rere ki whenua kē, ki raro i te maru o taua whenua kē, ka kīia he rerenga. Ka waimarie ētahi rerenga ka whai kirirarautanga ki tētahi whenua manaaki i a rātou. Kei te takiwā o te 1,000 ngā rerenga ka whakanōhia, ka whai kirirarautanga ki Aotearoa i ia tau.
Kei te pāngia ētahi whenua ki ngā raruraru o te huringa āhuarangi, mātua rā ko ngā whanaunga o ngā moutere o Te Moana-nui-a-Kiwa, pērā i Tuvalu. Ko te hunga ka rere atu i ō rātou whenua i runga i te pā mai o ēnei rarauraru, ka kīia he rerenga āhuarangi.
Arā hoki ētahi tāngata ka rere i ō rātou whenua nā te tāmitanga a tō rātou kāwanatanga i a rātou. He kaiārahi pea rātou i te hunga e ātete ana i te kāwanatanga. Ka kīia rātou he rerenga tōrangapū.
Ko te kirirarau e tino piripono ana, e manawanui ana ki tōna whenua, ka kīia he kiritāwheta ā-whenua, he kiritōmau ā-whenua hoki. E pirihonga ana ia ki tōna whenua. Ko te tangata e kaha whai ana, e kaha piripono ana ki tōna iwi, ka kīia he kiritāwheta ā-iwi, arā, e pirihonga ana ki tōna iwi.
Mēnā e tino tōmau ana te iwi ki tō rātou whenua me te whakakake anō i whenua kē, ka kīia tērā ko te tāwheta ā-whenua. I ētahi wā, ka whakatūria he rangatohe tāwheta ā-whenua hei rōpū pakanga mō te tino rangatiratanga o tētahi whenua, o tētahi rōpū rānei o roto i te whenua.
Mēnā he tino taikaha tā te tangata, tā te rōpū rānei hāpai i tōna whenua, i tōna iwi, i tōna whakapono, i kaupapa kē atu rānei, ka kīia tērā ko te whiwhita, he taiwhiwhita taua tangata rā, taua rōpū rānei.