hara

WhakamĀrama Āpitihanga

E whā ngā taumata hara i te pūnaha tika o Aotearoa:

• Taumata 1: He hara iti, pērā i te taraiwa tīrere me te whānako iti. Ka rangona e tētahi kaiwhakawā kotahi i te Kōti ā-Rohe, he whaina te whiu.
• Taumata 2: He taikaha ake ēnei hara, pērā i te haupatu, i te tāhae huna, me te whānako nui. Ka rangona e tētahi kaiwhakawā kotahi i te Kōti ā-Rohe, ko te mauhere i raro i te rua tau, ko te mahi hapori, ko te whaina hoki ngā whiu.
• Taumata 3: He taikaha ēnei hara, pērā i te whānako haupatu, i te kāhaki, i te taitōkai, i te hoko whakapōauau. Mā te tangata e whakapaetia ana e kōwhiri mēnā ka whakatauria tana take e te kaiwhakawā kotahi, e te hunga whakawā rānei, ā, ka rangona i te Kōti ā-Rohe, i te Kōti Matua rānei. E rua tau neke atu te mauhere mō tēnei taumata hara.
• Taumata 4: He tino taikaha ēnei hara, pērā i te kōhuru, i te pāwhera, i te tūkino tamariki, i te hara tāware nui. Ka whakawāngia ēnei take taihara i te Kōti Matua e te kaiwhakawā me te hunga whakawā.

He tino hara te maukino mātātangata, ko te takahanga tērā a tētahi rōpū mana nui, a tētahi kāwanatanga rānei i ngā mōtika o tētahi iwi tokoiti, iwi manakore. He momo hara māhie te maukino mātātangata, ka whai wāhi atu ko te hara pakanga, ko te kōhuru, ko te hoepapa iwi, ko te whakapononga, ko te pāwhera, ko te tūkino, ko te pēhitanga hāhi, ko te mauhere tikakore.

I te takanga o te wā, i ētahi porihanga huri i te ao, tērā te mahi a te ringa takitaki, a te rōpū takitaki rānei. Ko tā te hunga nei he whakawhiu i te tangata e whakapaetia ana nāna tētahi hara. He whakawhiunga i waho i te ture, kāore e āta tirotirohia te hara e te ture, kāore e whai wāhi atu te tangata e whakapaetia ana ki te tuku i ana kōrero.