Welcome to PAEKUPU, words related to Te Marautanga o Aotearoa. Curriculum areas presently available on PAEKUPU: Toi Ataata, Te Reo Matatini, Puoro, Te Reo Pāngarau, Te Reo Pūtaiao, Ngā Mahi a te Rēhia, Hangarau, Tikanga ā-Iwi
X
Tikanga ā-Iwi
whakatau ~ria ~nga
decide, decision, determine
tūingoa, tūmahi whiti, tūāhua
Paekupu
WHAKAMĀRAMA
Ko te huritao a te tangata, a te rōpū rānei i tētahi take, me te kōwhiri i te whakatatūnga o te take, i te ara whakamua rānei.
A person or group's consideration and determining of an issue, or a course of action.
Tauira KŌrero
Me pēhea te whakatau i te take nei e hoa?
Ko te whakataunga a te rūnanga kia kawea te take mō te wai māori ki te kōti, ki reira pakangatia ai.
Kia whakatauria e koe te huarahi hei whaitanga māu, ka kōrero anō ai tāua.
Me he rōpū e whiriwhiri ana i tētahi take, ka kīia tērā he whakataunga tōpū. I ētahi wā, ka pōtitia te take, ā, ko tā te nuinga koirā te whakatau a te rōpū. He wā anō ka whakatauria te take i runga i te tatūnga tukipū a te rōpū.
I ētahi atu horopaki mā te tangata kotahi te take e whakatau hei whaitanga mā te rōpū. Ka kīia tērā he whakataunga tōtahi. Mēnā ko te rōpū kotahi ka whakatau i tētahi take mōna, mō rōpū kē atu hoki, ka kīia tērā he tatūnga takitahi.
Ko te tatūnga takirua, koirā te whakaaetanga, te mahi ngātahi rānei a ētahi rōpū e rua i tētahi take. I te nuinga o te wā, he whakaaetanga i waenga i ētahi rōpū ātete tōrangapū e rua. Mēnā he maha ake i te rua, ka kīia he tatūnga takitini.
Tauira KŌrero
Me pēhea te whakatau i te take nei e hoa?
Ko te whakataunga a te rūnanga kia kawea te take mō te wai māori ki te kōti, ki reira pakangatia ai.
Kia whakatauria e koe te huarahi hei whaitanga māu, ka kōrero anō ai tāua.