WhakamĀrama Āpitihanga
E rima ngā momo tū waewae i te nuinga o ngā tātāwhāinga kapa haka:
whakaeke
He waiata, he haka, he mau rākau, he nekeneke ā-kapa kia puta ai te kapa ki runga i te atamira.
waiata ā-ringa
Ko te haere tahi o te waiata me te rere anō o ngā ringa, te whāitaita o te kanohi hei kawe i te tikanga o ngā kupu.
poi
Ko te haere tahi o te waiata me te rere, te tāpatupatu hoki o te poi.
mōteatea
He waiata koroua, he maha ngā momo, pērā i te waiata tangi, i te pātere me te oriori.
haka
Ko te tū a Tānerore, he whakaputa i te riri, i te ngoto rānei o ngā whakaaro ki tētahi kaupapa. He maha ngā momo haka. Ka haere tahi ko ngā kupu, te takahi o ngā waewae, te hūpeke i ētahi momo, te mau rākau i ētahi, te pūkana o ngā whatu, te whātero me te whiu o ngā ringa - ko ēnei nekeneke katoa hei kawe i te tikanga o ngā kupu o te haka.
whakawātea
He waiata, he haka, he mau rākau, he nekeneke ā-kapa kia heke ai te kapa i te atamira. I ētahi whakataetae, ko te waiata whakamutunga kē te ingoa, inā kāore te kapa e heke i te atamira i te mutunga o āna mahi.
Ko te waiata tira tētahi anō momo i ētahi tātāwhāinga.
I ēnei momo tū waewae katoa, ko te āhua o te reo tētahi āhuatanga matua ka āta tirohia e ngā kaiwhakawā - te tika me te wana o te reo, te Māori o te whakatakoto i te kupu, me te mārama hoki o te whakahua.
Mēnā ka hapa te kapa, ka tangohia he māka e ngā kaiwhakawā, ā, ka kīia tērā he hapa tautuku. Hei tauira:
- ko te whakaroa ki tua atu i te wā i whakaritea mō ia kapa
- ko ngā momo hapa whakahua i te reo
- ko te kūreureu pea o te kapa.