WhakamĀrama Āpitihanga
E toru ngā momo whao matua mō te whakairo rākau. Ko te whao papatahi, ko te whao haehae, ko te whao pewa. Ka paoa te whao ki te kuru hei hahae i te rākau:
Koia nei ētahi atu taputapu whakairo:
He ahu-toru ētahi whakairo, inā ka tāraitia a mua, a muri hoki, pērā i te poutokomanawa o te wharenui. Ko ētahi, he papatahi, kāore a muri e whakairohia, ā, ka whakapiria ēnei ki tētahi papa. Ko te poupou, ko te maihi, ko te matarahi hei tauira:
He tikanga, he tātaitanga whakairo heke iho tō tēnā iwi, tō tēnā iwi. Ka tino kitea ngā rerekētanga i roto i ō tātou whare whakairo. Hei tauira o ētahi:
Arā hoki ngā tātaitanga whakairo hou kua puta i ngā ringatoi o ēnei rā. Hei tauira, ko te āhua o ngā whakairo i oti i a Cliff Whiting mō Te Hono ki Hawaiki, te wharenui i Te Papa Tongarewa, me ērā o te Te Rau Aroha marae i Awarua:
He maha ngā tauira whakairo heke iho a ngā mātua tīpuna, koia hei whakanikoniko i te mata o te rākau. Hei tauira o ētahi:
Ko te rauponga. I tēnei tauira, ka tāruaruatia te pākati, ā, ka noho mai ēnei ki roto i ngā haehae, arā, ngā rārangi whakarara ki ia taha:
Ko te rauru. He rite tēnei ki te rauponga engari he tōrino kē te āhua:
Ko te taratara-a-Kai. He hohoko ngā pakini ki ngā ripa whakarara. I te nuinga o te wā, kitea ai tēnei tauira i ngā pātaka. Mēnā he tōrino te āhua o tēnei tauira, ka kīia tērā he whakaironui. Ki ētahi iwi, ko te taowaru kē te ingoa o tēnei momo whakanikoniko:
Ko te unaunahi, te ritorito rānei. He tāruarua te noho mai o ētahi ripa ānau e whā, e rima rānei, ki roto i tētahi awaawa āhua whānui nei:
Ko te pūwerewere. He tāruarua te noho whakahāngai o ētahi hahae e toru, e whā rānei, ki roto i tētahi awaawa āhua whānui nei. Ko te waewae pākura tētahi anō ingoa mō tēnei tauira:
