Te Reo Matatini

wetereo

grammar

tūingoa, tūāhua

WHAKAMĀRAMA

Ko ngā ture me te hanganga o te reo.

The rules and structure of a language.

Tauira KŌrero

E ngākaunui ana ētahi ki te ako wetereo, engari kāore ētahi.

He aha ētahi o ngā āhuatanga ka taka ki raro i te wetereo?

Ahakoa ngā reo ā-iwi, kotahi tonu te wetereo o te reo Māori.

WhakamĀrama Āpitihanga

Koia nei ētahi wāhanga matua e rua o roto i te wetereo:

E tika ana te tātaikupuE hapa ana te tātaikupu
Mō te aha tēnā?He aha tēnā mō?
He taraka nui tērā.He nui taraka tērā.
Kāore tēnā mahi e taea e au.Kāore au e taea ki tēnā mahi.

Mēnā e matatau ana te tangata ki te reo, ka noho tangata whenua te wetereo ki tōna hinengaro, kāore ia e āta whiriwhiri i te wetereo i mua i tana whakapuaki kōrero. Engari, ko te tangata ako i te reo hei reo tuarua mōna, ko ia pea ka āta whakaaro ki te tika o te wetereo i mua i tana whakapuaki kōrero.

Mēnā e whakaputaina ana tētahi tuhinga hei pānui mā te marea, ko tētahi o ngā mahi takatā, ko te āta tirotiro i te tika o te wetereo.

Takenga Mai

wete - to untie, unravel

reo - language

Tauira KŌrero

E ngākaunui ana ētahi ki te ako wetereo, engari kāore ētahi.

He aha ētahi o ngā āhuatanga ka taka ki raro i te wetereo?

Ahakoa ngā reo ā-iwi, kotahi tonu te wetereo o te reo Māori.

WhakamĀrama Āpitihanga