WhakamĀrama Āpitihanga
Ko te wāhi e haere ai te tauhokohoko, ka kīia he mākete. Koia nei ētahi momo mākete:
- Ko te mākete kaipāmu o tētahi hapori, ki reira hokona ai ngā kai tuputata.
- Ko te mākete taiwhenua. Ko ngā hautaonga me ngā ratonga ka whakaputaina i tētahi whenua, ka hokona i taua whenua tonu. Ko te nuinga o ngā putanga o ngā ahumahi mātāmua o Aotearoa ka hokona ki tāwāhi, kei te takiwā o te 20% noa iho ka hokona i ngā mākete taiwhenua.
- Ko te mākete tāwāhi, i ētahi wā ka kīia he mākete huriao. I konei ka hokona whakarotohia ngā hautaonga, ngā rawa me ngā ratonga o tāwāhi e hiahiatia ana i Aotearoa, ā, ka hokona whakawahohia ki ngā whenua o tāwāhi ngā hautaonga ka whakaputaina e ngā pakihi me ngā umanga o Aotearoa.
- Ko te mākete tuihono. Arā, ka whakaaturia ngā hautaonga me ngā ratonga e hokona ana ki tētahi paetukutuku hei tirotiro mā te kaihoko. Ko te mākete tuihono hei tauira o te ītauhoko.
I te tauhoko herekore, te mākete herekore rānei, e wātea ana te tangata, te pakihi rānei ki te hoko atu i ana hautaonga, i ana rawa, i ana ratonga, karekau he aukatinga, he here rānei a te kāwanatanga. Mēnā ka hiahia te kāwanatanga ki te hāpai i tētahi o ngā ahumahi o tōna whenua, ka whakatauria he here, he tāke, he aukatinga rānei i te hokona whakarotohia o ngā hautaonga, o ngā ratonga rānei o taua ahumahi. Ka kīia tērā ko te pākaihoko.
Ko tētahi āhuatanga kua ara ake i te tauhoko herekore, ko te takahi i ngā mōtika kaimahi, ko te whakakino hoki i te taiao i ētahi whenua, ko te whakaputa hautaonga hei hoko atu ki whenua kē te take. Arā, he iti noa iho te utu i ngā kaimahi, kāore pea e haumaru ana ō rātou wāhi mahi, kāore hoki e tiakina ana te taiao. Mā konei e nui ake ai te monihua ka riro i te pakihi, ka iti tonu te utu mō te hautaonga ka utua e te kaihoko o whenua kē. Hei whakakore ake i ēnei āhuatanga, kua whakatūria te kaupapa tauhoko matatika. Ko ngā hautaonga me ngā ratonga e hokona ana i raro i te tauhoko matatika he mea whakaputa i raro i ngā mātāpono matua e toru nei, arā, kia tōkeke te utu i ngā kaimahi, kia haumaru ō rātou wāhi mahi, kia kaua hoki e whakakinohia te taiao:
I ētahi wā ka whakatūria e tētahi whenua he whiunga tauhokohoko ki whenua kē atu, arā, ka aukatia, ka herea rānei te tauhokohoko ki taua whenua. Ko tā te whiunga tauhokohoko he āki i te whenua e whiua ana kia whakarerekēngia ngā whakahaere i tō rātou whenua - he takahi pea nō rātou i ngā mōtika tangata. Ko ētahi momo whiunga tauhokohoko:
- Ko te rahinga, arā, ka whakatauria te maha o ngā hautaonga, ngā rawa me ngā ratonga ka hokona whakaroto, ka hokona whakawaho.
- Ko te tākehoko tāwāhi. I konei ka tākehia ngā hautaonga, ngā rawa me ngā ratonga o tāwāhi e hokona whakaroto ana.
- Ko te aukati, arā, ka whakakorea te tauhokohoko ki tētahi whenua (ki tētahi pakihi, ki tētahi rōpū kē atu rānei). Ka kīia i ētahi wā he herepū, arā, ka aukatia katoatia te tauhokohoko, he hamanga rānei te herepū.
Ko te taongahoko kakapi tētahi mea matua o roto i te ao tauhokohoko. Koia ko te momo taonga e hokona ana e ngā umanga maha huri i te ao, kāore he rerekētanga o te hautaonga e whakaputaina ana e tēnā umanga, e tēnā umanga. Hei tauira, ko te kōhinu. Ahakoa te umanga, ahakoa nō tēhea whenua te umanga, he ōrite te kōhinu. Hei tauira atu anō o tēnei mea te taongahoko kakapi, ko te pata kai, ko te kōura, ko te kapuni, ko ngā wehewehenga o te tūāwhiorangi autōhiko.
Ko te hokoroto whakarara, koia tā tētahi pakihi kawe hautaonga mai i tāwāhi hei hoko māna ki te mākete taiwhenua, engari kāore e whakaaetia e te umanga nā rātou taua hautaonga i whakaputa. Ehara i te hara i raro i te ture o Aotearoa, engari kāore pea te hautaonga e taurangitia. I te nuinga o te wā, he iti iho te utu o te hautaonga hokoroto whakarara.
Ko te ara tukutuku tētahi āhuatanga hei āta whakarite mā te kaiwhakaputa o tētahi hautaonga, koia ko te whatunga o ngā umanga, o ngā pakihi e tuku mai ana i ngā rawa e taea ai e te kaiwhakaputa taua hautaonga te waihanga, me ērā anō hoki hei kawe atu i te hautaonga ki ngā toa, ki ngā mākete. Ka whai wāhi atu ki te ara tukutuku, ko ngā kaiwhakaputa rawa taketake, ko ngā kaiwhakaputa i ngā waehanga e hangā ai te hautaonga, ko ngā umanga kawekawe, ko ngā kaihokorau, ko ngā toa hokohoko, ko ngā kaiwhakatairanga i te hautaonga. Hei whakaahua i te ara tukutuku mō te parāoa:
