Pūtaiao

tai

tide

tūingoa

Ko te piki me te heke o te wai o ngā moana o Papatūānuku nā te kukume a te tō ā-papa o te Marama.

The rise and fall of the water in the Earth’s oceans as a result of the gravitational pull of the Moon.

He aha i puta ai he tai akoako?

Rangahautia ngā kupu a tēnā iwi, a tēnā iwi, mō ngā momo tai timu me ngā momo tai pari.

Nā te takahuri haere o Papatūānuku e hohoko haere ai te tai i ia ono hāora, arā, ka timu ka pari, ka timu ka pari.

Nā te kukume a te Marama me te takahuri a Papatūānuku e puta ai te tai timu me te tai pari:

Ia marama, e rua ngā tai ririki me ngā tai nunui. Ka puta ēnei tai i runga i te āhua o te noho mai o Papatūānuku, te Marama me te Rā. Mēnā e hāngai ana te kukume a te tō ā-papa o te Rā me te tō ā-papa o te Marama, kāore e pērā rawa te piki o te tai, ka kīia he tai ririki:

Mēnā e rārangi mai ana te kukume a te tō ā-papa o te Rā me te tō ā-papa o te Marama, ka tino piki te tai, ka kīia he tai nunui:

Koia nei ētahi o ngā kupu mō ngā momo tai:

Te ingoa o te tai	Te whakamārama
tai akoako	ka tino heke te wai
tai hāro	ko te timu o te tai nunui, arā, ka tino heke te wai
tai puha	ka tino piki te wai
tai rere	ka tino heke te wai i te wā o te tai nunui
ngā tai a Kupe	e tino piki ana te tai
tai timu	ka heke te wai
tai pari	ka piki te wai
tai uwheuwhe	he tai nunui

He aha i puta ai he tai akoako?

Rangahautia ngā kupu a tēnā iwi, a tēnā iwi, mō ngā momo tai timu me ngā momo tai pari.

Nā te takahuri haere o Papatūānuku e hohoko haere ai te tai i ia ono hāora, arā, ka timu ka pari, ka timu ka pari.