Mātauranga Whānui

pūkenga ~tia

skill, skilled, expert

tūingoa, tūāhua, tūmahi poro

WHAKAMĀRAMA

Ko te mātauranga me ngā āheitanga e taea ana te ako, e tutuki ai i te tangata tētahi mahi, me te eke anō o te kounga o taua mahi rā.

The knowledge and abilities that are able to be learnt that enable a person to complete a task to a high standard.

Tauira KŌrero

E tino pūkenga ana ia ki te whakatika motukā.

He aha ngā momo pūkenga e tino arohia ana i tēnei akoranga e hoa?

Kua tino eke ngā pūkenga o Waiora ki te raranga harakeke.

WhakamĀrama Āpitihanga

Hāunga ngā pūkenga ki tētahi mahi motuhake, pērā i te raranga, i te whana pōro, i te tuhituhi, i te rangahau, i te karanga, i te whaikōrero me te maha noa atu, koia nei ētahi o ngā momo pūkenga ka ākona i te kura, e uaratia ana e te nuinga:

  • Ko te pūkenga pāpori. He pūkenga ēnei e pai ai tā te tangata pāhekoheko, tana whakawhitiwhiti ki tangata kē, i roto anō i ngā horopaki maha. Arā, ko te whakarongo pīkari, ko te whakatatū taututetute, ko te ngākau aroha ki te tangata, ko te pūkenga whakawhitiwhiti kōrero.
  • Ko te pūkenga ako ngātahi. Ka mahi ngātahi ngā ākonga i tētahi rōpū ki te whakatau, ki te whakaoti i tētahi kaupapa ako. Ākene pea ka mahi takitahi ki te tūhura i ētahi pātai pakirehua rerekē, engari ko te whāinga a te rōpū te matua. He āhua ōrite anō te pūkenga ako tahi, engari ko te rerekētanga, nā te ākonga takitahi pea te kaupapa e whāia ana, ā, ka hono mai, ka tonoa rānei a ākonga kē ki te āwhina.
  • Ko te pūkenga auāki. Koia ko tā te tangata whakahaere i a ia anō i roto i āna mahi ako, otirā i āna mahi o ia rā. Arā, ko te manawanui me te pāuaua ki te whakaoti i āna mahi; ko te hāpai i tōna anō hauora, ā-tinana, ā-wairua, taha kare ā-roto hoki; ko tana whakahaere wā e tutuki i a ia āna mahi; ko tana tūoho whaiaro, kia mārama ai ia ki āna whanonga me ōna kare ā-roto, ki te āhua hoki o tana pāhekoheko ki tangata kē.
  • Ko te pūkenga whakaoti rapanga. Koia ko te āhei o te ākonga ki te waihanga i te ara ka whāia e ia hei tūhura i tētahi kaupapa e whakararu ana i a ia, hei whakaputa i ngā momo otinga e pai ana ki a ia, e whaihua ana.
  • Ko te pūkenga hautū. He pūkenga ēnei e whakaaweawetia ai, e whakahaerehia ai, e whakahihikotia ai, e aratakina ai tētahi rōpū ki te mahi ngātahi i roto i tētahi kaupapa.
  • Ko te pūkenga rakahinonga. Mā ēnei momo pūkenga e tutuki ai tā te tangata whakatū kaupapa, pakihi rānei, i runga anō i te whakaaro auaha, i te ngākau rorotu me tana āhei ki te whakatakoto rautaki, ki te ārahi hoki i ngā iwi e whai pānga ana ki te kaupapa.
  • Ko te pūkenga noho ora. He whakatōpūtanga ēnei o ētahi atu, pērā i te pūkenga auāki, i te pūkenga whakawhitiwhiti kōrero, i te pūkenga whakaoti rapanga me te pūkenga pāpori.

Tauira KŌrero

E tino pūkenga ana ia ki te whakatika motukā.

He aha ngā momo pūkenga e tino arohia ana i tēnei akoranga e hoa?

Kua tino eke ngā pūkenga o Waiora ki te raranga harakeke.

WhakamĀrama Āpitihanga