WhakamĀrama Āpitihanga
Ko ngā hanga whakakino me ngā matū tāoke ka parahanga i te taiao, ka kīia he parakino. Ko te nuinga o ngā parakino he mea whakaputa e te tangata me āna mahi. Arā hoki ētahi parakino māori, pērā i te pungarehu puia.
Koia nei ngā momo parahanga e kōrerotia whānuitia ana:
- Ko te parahanga hau. Ka kitea ētahi matū tāoke e tukuna ana ki te hau takiwā, pērā i te auahi, kāore ētahi e kitea, pērā i te haukino e tukuna ana e ō tātou motukā. Ko te nuinga o te parahanga hau ka takea mai i te tahuna o te koranehe, pērā i te kōhinu me te waro.
- Ko te parahanga oneone. Ko te one hawa te hua o tēnei momo parahanga. Ka tāhawatia te oneone e ngā momo matū pērā i te whakahaumako horihori me te patu otaota ka ruia ki ngā pāmu. Ko te pākawa ota tētahi o aua parakino, ā, ka kīia tērā ko te pākawatanga o te oneone. Ko te ruapara tētahi anō momo parahanga oneone, he tāoke te wai whakapākeka ka papī atu ki te whenua kei ngā taha, kei raro hoki i te ruapara.
- Ko te parahanga wai. Ko te wai hawa te hua o tēnei momo parahanga. Ko te tāhawahawa i te kūkūwai, i te manga, i te awa, i te roto, i te wainuku me te moana, nā runga i te tuku parakaingaki, wai ua rānei, nā te wai rere noa i ngā pāmu rānei e kawe ana i te parakino pērā i te pākawa ota. Ko te kirihou tētahi parakino i ngā moana, ka rere atu mā ngā awa ki te moana. Ka kīia he para reremoana.
- Ko te parahanga aho. He āhuatanga tēnei ka hua ake i ō tātou tāone nui, inā te nui o te aho ka tukuna i ngā haora o te pō. Nā te parahanga aho ka pōrangirangi ngā kararehe moeao, waihoki ka uaua tā te tangata mātai whetū.
- Ko te parahanga haunene. I te nuinga o te wā, ka hua ake te parahanga haunene i ngā wāhi kei reira he ahumahi matarahi.
- Ko te para iraruke tētahi momo para ahumahi tino mōrearea nei, he huataha o te punahiko karihi, o te rongoā karihi me te hanga pohū karihi.
Mēnā e tukuna ana te parahanga i tētahi wāhi whāiti, pērā i tētahi wheketere, i tētahi taupuni whakatika parakaingaki, ka kīia tērā he parahanga takenga whāiti.
Mēnā he wāhi whārahi te takenga mai o te parahanga, pērā i te whakahaumako horihori ka ruia ki ngā whenua raurarahi o ngā pāmu kei te riu hopuwai o tētahi awa, ka kīia tērā he parahanga takenga whārahi.