He horanga whenua nui e tipuria ana e te rākau nui me ētahi atu tipu.*
*He Pātaka Kupu (wh.509)
A large expanse of land which is covered with trees and other plants.
Tauira KŌrero
I tino whakarakea ngā ngahere o Manawatū i ngā tau o te 1860 hei mahi pāmu mā ngā kirinoho o taua wā rā.
Kua tahuri te iwi ki te whakatipu rākau hei whakatō ki te ngahere whakamātūtū e pātata atu ana ki tō rātou marae.
He ringa manaaki ia i te ngahere me te tini a Tāne e noho mai ana ki reira.
WhakamĀrama Āpitihanga
Koia nei ētahi momo ngahere e kōrerohia whānuitia ana:
Ko te ngahere taketake, ki reira tipu ai ngā momo rākau nō taua wāhi tonu, mai rā anō. Ko te nuinga o ngā ngahere taketake o Aotearoa e tipu tonu ana, kei ngā papa rāhui e tiakina ana e Te Papa Atawhai me ētahi o ngā iwi e whai pānga ana. Kei te takiwā o te 30% o Aotearoa e tipuria ana e te ngahere taketake.
Ko te ngahere rāwaho, ki reira tipu ai ngā rākau o whenua kē, pērā i ngā ngahere paina o Aotearoa. Ko te nuinga o ēnei he ngahere whakatiputipu, hei tope, hei hoko, hei mahi moni mā te hunga nō rātou aua ngahere rā. Kei te takiwā o te 8% o Aotearoa e tipuria ana e te ngahere rāwaho.
Ko te ngahere urutapu. Koia ko ngā ngahere e tū tonu ana, mai anō, kāore i topea i mua, kāore i rawekehia e te ringa tangata.
Ko te ngahere whakamātūtū. He mea tope ngā rākau i mua, engari kei te tipu mai anō, tipu māori noa nei, kua whakatipuria rānei e te tangata.
Ko te ngahere hātai. Tipu ai tēnei momo ngahere i ngā wāhi kāore i te pērā rawa te heke o te ua me te wera, ka āhua mātao i te takurua, ka āhua wera i te raumati. Ko ngā ngahere o Te Waipounamu e mātua tipu ana te rākau tawhairaunui ki reira hei tauira o te ngahere hātai.
KUPU KĒ ATU
wao
ngahengahe
nehenehe
Tauira KŌrero
I tino whakarakea ngā ngahere o Manawatū i ngā tau o te 1860 hei mahi pāmu mā ngā kirinoho o taua wā rā.
Kua tahuri te iwi ki te whakatipu rākau hei whakatō ki te ngahere whakamātūtū e pātata atu ana ki tō rātou marae.
He ringa manaaki ia i te ngahere me te tini a Tāne e noho mai ana ki reira.