kiripānga

WhakamĀrama Āpitihanga

Me he rōpū e aronui ana, e tūhono ana ki tētahi kaupapa, ka kīia he rōpū kiripānga tērā.

He maha ngā horopaki e whakamahia ai ngā kupu nei te kiripānga me te rōpū kiripānga:

I te ao pakihi:

• Ko ngā kiritaki o te pakihi, arā, ko te hunga ka hoko i ngā hautaonga, i ngā ratonga rānei a te pakihi.
• Ko ngā kaihaumi o te pakihi, arā, ko te hunga i tuku pūtea ki te whakatū i te pakihi.
• Ko ngā kaimahi o te pakihi.
• Ko ngā kaiwhakarato e hoko atu ana i ngā rawa e hiahiatia ana e te pakihi.

I te pūnaha hauora:

• Ko ngā tūroro, ko te hunga e māuiui ana.
• Ko ngā kaimanaaki i te tūroro, mātua rā ko ngā tākuta, ko ngā tohunga hauora, ko ngā tapuhi.
• Ko ngā whakahaere e tuku ana i ngā ratonga hauora, pērā i ngā kaiwhakarato hauora Māori me ngā hōhipera.
• Ko ngā whakahaere e utu ana i ngā ratonga hauora, pērā i te kāwanatanga me te umanga inihua.
• Ko te hunga e rangahau ana, e whakaputa ana i ngā rongoā.

I te kāwanatanga ā-rohe:

• Ko ngā iwi mana whenua o te rohe.
• Ko te hapori whānui e noho ana ki te wāhi e whaimana ana te kāwanatanga ā-rohe.
• Ko ngā kaiutu reiti. Nā rātou te nuinga o te moni e tū ai tētahi kāwanatanga ā-rohe me āna kaupapa.
• Ko ngā pakihi o te rohe, ina he kaituku mahi e whai oranga ai te iwi o te rohe.
• Ko te kāwanatanga ā-motu. I Aotearoa ko rātou te kaiwhakatau i ngā ture hei whaitanga mā ngā kāwanatanga ā-rohe, ko rātou hoki ka tuku pūtea mō ētahi o ngā kaupapa ā-rohe.